ÖDEME
Ödeme: vergi ve buna bağlı borçların kanuna uygun olarak yerine getirilmesidir.
Kanunda ödeme yeri gösterilmemiş ise vergi borçları yükümlünün ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesine ödenir.
TAKAS
Takas iki kişi arasındaki karşılıklı, birbirine benzer ve istenebilir borçların, tek taraflı beyanla sona erdirilmesidir. Takas yoluyla borçlar, borçların eşit olması durumunda tamamen, eşit olmamaları durumunda küçük olanı oranında sona ermektedir.
ZAMANAŞIMI
Zamanaşımı ile bazı hakların veya yetkilerin kullanılmasının hukuk düzeni tarafından belirli zaman dilimleriyle sınırlandırılmaktadır.
Tahakkuk Zamanaşımı
Tahakkuk zamanaşımı: vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihi izleyen yılbaşından itibaren beş yıl geçtikten sonra vergi idaresinin vergi tarh etme yetkisinin sona ermesidir.
Zamanaşımının durması halinde, durma anına kadar işlemiş olan süre geçerlidir, durma sebebi ortadan kalktıktan sonra zamanaşımı süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder.
Zamanaşımının kesilmesi halinde, zamanaşımı süresinin o ana kadar işlemiş olan kısmı ortadan kalkar, süre baştan itibaren yeniden işlemeye başlar.
Tahsil Zamanaşımı
Tahsil zamanaşımı: Alacağın vadesinin rastladığı yılı izleyen takvim yılı başından itibaren beş yıl içinde tahsil edilmemesi nedeniyle borcun sona ermesidir.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunâ€â•un 104. maddesine göre zamanaşımını durduran haller şunlardır;
 Borçlunun yabancı bir ülkede bulunması,
 Borçlunun hileli (dolanlı) iflas etmesi,
 Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına imkân bulunmaması
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunâ€â•un 103. maddesine göre zamanaşımını kesen haller şunlardır;
ïÆ’Å“ Ödeme,
ïÆ’Å“ Haciz uygulanması,
ïÆ’Å“ Cebren tahsil ve takip işlemleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilât,
ïÆ’Å“ Ödeme emri tebliği,
ïÆ’Å“ Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi.
TERKİN
Terkin, vergi borcunu bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran tek taraflı, sübjektif ve özel bir idari işlemdir.
1) Doğal Afet Nedeniyle Terkin
2) Yargı Kararları Nedeniyle Terkin
3) Tahakkuktan Vazgeçme ve Tahsil İmkânsızlığı Nedeniyle Terkin
4) Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin
VERGİ AFLARI
Vergi Affı Uygulamalarının Başarılı Olabilmesinin Temel Koşulları
1) Öncelikle vergi affı bir kereye özgü olmalıdır. Vergi aflarına her kuşakta yalnızca bir kez başvurulmalıdır.
2) Vergi afları, vergi sistemini güçlendirici önlemlerle eş zamanlı yürütülmelidir
3) Sağlanacak bağışıklıklar, affa katılımı teşvik edici düzeyde olmalıdır.
4) Af dönemi yeterli uzunlukta olmalıdır.
5) Affın tanıtılmasına ve halka ilişkilere önem verilmelidir.
VERGİ BORCUNU SONA ERDİREN DİĞER NEDENLER
a) Uzlaşma
b) Ölüm
c) Cezalarda indirim
d) Pişmanlık ve ıslah
e) Yanılma
Uzlaşma
Uzlaşma: İkmalen, reâ€â•sen ve idarece tarh edilen ya da vergi incelemesi sonucu tarh edilmesi düşünülen vergiler ile bunlara bağlı vergi cezalarının tarh edilecek veya tahakkuk edilecek miktarları konusunda idare ile yükümlülerin anlaşmasıdır.
Ölüm
Ölüm vergi cezalarını sona erdirmekte, vergi cezaları dışındaki vergi borçlarını ise sona erdirmemektedir.
Ölenin iradesinden doğan mirasçılığa “atanmış mirasçılık†(mansup mirasçılık) denilmektedir. Burada miras bırakan vasiyet ya da miras sözleşmesi yolu ile kanuni mirasçıların hakları saklı kalmak kaydı ile mirasçı atayabilmektedir.
Cezalarda İndirim
Cezalarda indirim kurumu, ikmalen, reâ€â•sen veya idarece tarh edilen vergilerle indirimden arta kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının belli sürelerde ödenmesi ve dava açılmaması şartıyla cezalarda önemli indirimler sağlamaktadır.
Pişmanlık ve Islah
Yükümlünün pişmanlık ve ıslah kurumundan yararlanabilmesi için maddi ve şekli ödevleri yerine getirmesi gerektiği gibi pişmanlık zammını da ödemesi gerekmektedir.
Yanılma
Vergi Usul Kanunuâ€â•nun 369â€â•uncu maddesine göre yetkili makamların yükümlünün kendisine yazı ile yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde, yükümlüye vergi cezası uygulanmayacak ve gecikme faizi de hesaplanmayacaktır.
Ödeme: vergi ve buna bağlı borçların kanuna uygun olarak yerine getirilmesidir.
Kanunda ödeme yeri gösterilmemiş ise vergi borçları yükümlünün ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesine ödenir.
TAKAS
Takas iki kişi arasındaki karşılıklı, birbirine benzer ve istenebilir borçların, tek taraflı beyanla sona erdirilmesidir. Takas yoluyla borçlar, borçların eşit olması durumunda tamamen, eşit olmamaları durumunda küçük olanı oranında sona ermektedir.
ZAMANAŞIMI
Zamanaşımı ile bazı hakların veya yetkilerin kullanılmasının hukuk düzeni tarafından belirli zaman dilimleriyle sınırlandırılmaktadır.
Tahakkuk Zamanaşımı
Tahakkuk zamanaşımı: vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihi izleyen yılbaşından itibaren beş yıl geçtikten sonra vergi idaresinin vergi tarh etme yetkisinin sona ermesidir.
Zamanaşımının durması halinde, durma anına kadar işlemiş olan süre geçerlidir, durma sebebi ortadan kalktıktan sonra zamanaşımı süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder.
Zamanaşımının kesilmesi halinde, zamanaşımı süresinin o ana kadar işlemiş olan kısmı ortadan kalkar, süre baştan itibaren yeniden işlemeye başlar.
Tahsil Zamanaşımı
Tahsil zamanaşımı: Alacağın vadesinin rastladığı yılı izleyen takvim yılı başından itibaren beş yıl içinde tahsil edilmemesi nedeniyle borcun sona ermesidir.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunâ€â•un 104. maddesine göre zamanaşımını durduran haller şunlardır;
 Borçlunun yabancı bir ülkede bulunması,
 Borçlunun hileli (dolanlı) iflas etmesi,
 Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına imkân bulunmaması
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunâ€â•un 103. maddesine göre zamanaşımını kesen haller şunlardır;
ïÆ’Å“ Ödeme,
ïÆ’Å“ Haciz uygulanması,
ïÆ’Å“ Cebren tahsil ve takip işlemleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilât,
ïÆ’Å“ Ödeme emri tebliği,
ïÆ’Å“ Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi.
TERKİN
Terkin, vergi borcunu bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran tek taraflı, sübjektif ve özel bir idari işlemdir.
1) Doğal Afet Nedeniyle Terkin
2) Yargı Kararları Nedeniyle Terkin
3) Tahakkuktan Vazgeçme ve Tahsil İmkânsızlığı Nedeniyle Terkin
4) Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin
VERGİ AFLARI
Vergi Affı Uygulamalarının Başarılı Olabilmesinin Temel Koşulları
1) Öncelikle vergi affı bir kereye özgü olmalıdır. Vergi aflarına her kuşakta yalnızca bir kez başvurulmalıdır.
2) Vergi afları, vergi sistemini güçlendirici önlemlerle eş zamanlı yürütülmelidir
3) Sağlanacak bağışıklıklar, affa katılımı teşvik edici düzeyde olmalıdır.
4) Af dönemi yeterli uzunlukta olmalıdır.
5) Affın tanıtılmasına ve halka ilişkilere önem verilmelidir.
VERGİ BORCUNU SONA ERDİREN DİĞER NEDENLER
a) Uzlaşma
b) Ölüm
c) Cezalarda indirim
d) Pişmanlık ve ıslah
e) Yanılma
Uzlaşma
Uzlaşma: İkmalen, reâ€â•sen ve idarece tarh edilen ya da vergi incelemesi sonucu tarh edilmesi düşünülen vergiler ile bunlara bağlı vergi cezalarının tarh edilecek veya tahakkuk edilecek miktarları konusunda idare ile yükümlülerin anlaşmasıdır.
Ölüm
Ölüm vergi cezalarını sona erdirmekte, vergi cezaları dışındaki vergi borçlarını ise sona erdirmemektedir.
Ölenin iradesinden doğan mirasçılığa “atanmış mirasçılık†(mansup mirasçılık) denilmektedir. Burada miras bırakan vasiyet ya da miras sözleşmesi yolu ile kanuni mirasçıların hakları saklı kalmak kaydı ile mirasçı atayabilmektedir.
Cezalarda İndirim
Cezalarda indirim kurumu, ikmalen, reâ€â•sen veya idarece tarh edilen vergilerle indirimden arta kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının belli sürelerde ödenmesi ve dava açılmaması şartıyla cezalarda önemli indirimler sağlamaktadır.
Pişmanlık ve Islah
Yükümlünün pişmanlık ve ıslah kurumundan yararlanabilmesi için maddi ve şekli ödevleri yerine getirmesi gerektiği gibi pişmanlık zammını da ödemesi gerekmektedir.
Yanılma
Vergi Usul Kanunuâ€â•nun 369â€â•uncu maddesine göre yetkili makamların yükümlünün kendisine yazı ile yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde, yükümlüye vergi cezası uygulanmayacak ve gecikme faizi de hesaplanmayacaktır.