Ünite 5 SUÇ SOSYOLOJİSİ
Ünite 6 SUÇ SOSYOLOJİSİ
- Şiddet temsili: Gerçeklikte var olan şiddetin medyada kurmaca metinler ile kurgulanması, yeniden üretilmesi.
- 21. Yy korkunun ve risk algısının yaşandığı bir çağdır. Bu korkular bireysel, toplumsal güvenlik, çevresel, sağlık ile ilgili.
- Furedi: Korku kültürünün temelinde, gündelik yaşamı tehdit eden, yok edici güçlerle kuşatılmış olduğu inancı yer alır.
- Furedi: ‘’Korku Kültürü’’: tedbirli olma – güvenlik saplantısı- tanımadığımız yabancıların riskli olması – şüphecilik.
- Trend: Günlük yaşamlarımızı korku kültürüyle kuşatılmış yaşarız. Bu duygular bizim ‘’doğal’’ bir parçamız değildir. Korku duygularını aile, arkadaş çevresi, medya vb. kurumlardan alırız.
- Medyada şiddetin verdiği zarar: ‘’gerektiğinde şiddet kullanarak – hatta başka insanları öldürerek – bizi korumak için adımıza hareket edecek’’ bir projeyi destekleriz.
- Gerbner: ‘’acımasız dünya sendromu’’ : Medyanın pompaladığı korku kültürü, filmlerdeki kahramanların ve kötü adamların gerçekten var olduğu ve süregelen refahımızın devamını sağlamak için şiddetin gerekli olduğu inanç.
- Siyasetçiler daha fazla polis görevlendirme vaadinde bulunarak kaygılı seçmenlerin desteğini alabilir. ABD’de seçime giren liderler, doğru lider olduğunu inandırmak için halkın suç, göç, diğer ülkelerden gelen tehditler konusundaki endişelerini kullanmışlardır.
- Gerbner: televizyon şiddetinin ‘’kültürel ortamını’’nı araştırarak şiddet uygulayanı, kurbanın kim olduğunu ve hangi mesajların medya şiddetiyle bağlantılı olduğunu belirleyen ‘’mesaj sistemlerini’’ açıklar.
- Televizyon, ‘’merkezi bir hikaye anlatma sistemidir.’’
- Gerbner ‘’mutlu şiddet’’: televizyonun fiziksel saldırganlık olaylarını tasvir edişi.
- Kültivasyon: televizyon izlemenin izleyicinin sosyal gerçeklik anlayışına yaptığı katkılar.
- Kültüvasyon analizi: medyadaki şiddet görüntülerini yoğun izleyenlerin ‘’acımasız dünya sendromu’’ gösterdikleri sonuca varmıştır.
- Kültivasyon: bir şeyi inşa etme, besleme, yetiştirme, etkileme.
- Gerbner ‘’kültivasyon’’ terimini medyanın toplumsal görüşleri nasıl biçimlendirdiğini anlatmak için kullanır.
- Eisenhower Komisyonu: Şiddetin nedenleri ve engellenmesi hakkında ulusal komisyon
- Gerbner ‘’Kültürel Göstergeler Projesi’’nin temeli ‘’Televizyonda şiddet sorunuydu’’.
- Gerbnerin incelediğine göre; televizyon, şiddete maruz kalanları yani kurbanları gösteriyordu. (azınlıklar, kadınlar, ihtiyarlar vb.) diğerlerine göre daha çok ‘’kurban’’ olarak gösteriyordu.
- Kültürel Göstergeler araştırmasında: daha fazla TV izleyenler daha az TV izleyenlere göre daha fazla korku ve kaygı olur. Yaşlı azınlık kadın karakterler en çok tehlike altında olanlardır. Yoğun izleyicilerin ‘’acımasız dünya sendromu’’ rahatsızlığına maruz kaldıkları saptanmıştır. Mahallelerin güvensiz olduğuna inanırlar, suç korkusunun ‘’çok ciddi kişisel bir sorun’’ olduğunu beyan ederler, suçun kanunsuzluğun artmakta olduğunu farz ederler.
- Ferraro’ya göre suç korkusu: bireyin suç veya suç ile ilişkilendirdiği sembollere karşı geliştirdiği duygusal tepki.
- Rene Girard: Kitabı: Şiddet ve Kutsal toplumların sosyal bütünlük için kötü adamlara güvendiği söyler. İnsanların hep beraber korktukları veya nefret ettikleri ortak bir ‘’günah keçisi’’ aracılığıyla birleşirler.
- Amerikan haber medyası göçmenler, siyahlar, yoksullar gibi grupları günah keçisi olarak seçer. Filmlerde kanuna uymayan kişiler olarak gösterilir.
- Suçun medyadaki temsil süreci: Suçun ortaya çıkışı ve sonrasındaki sürece odaklanır. Suçun altında yatan nedenlere; suça neden olan toplumsal, siyasal veya ekonomik nedenler üzerinde hiç durmaz.
- Hall ve arkadaşları: ‘’Krizlerin Denetimi’’
- Hall’a göre; İzleyicilerin medya içeriklerini okurken: Egemen okuma – Müzakereci okuma – Muhalif, karşıt okuma.
- Geleneksel Suçlar: Haber medyasında en fazla yeri kaplar. (cinayet, tecavüz, saldırı, gasp, taciz, dolandırıcılık, hırsızlık)
- İdeal grup: Yaşlı kadınlar, küçük çocuklar gibi savunmasız, masum kişilerle merhamet ve acıma duygusu uyandıranlar.
- (Genç erkekler, uyuşturucu bağımlıları, evsizler, alt ekonomik gelir grubundaki kişiler, LGBT) haber medyasında temsil edilmez.
- Greer’in ‘’kurbanlaştırma hiyerarşisi’’ ne işaret eder. ‘’ideal kurban’’ statüsü kazananlar medyada temsil edilir.
- İdeal kurbanların; sınıf, ırk, toplumsal cinsiyet, yaş, aile kökeni vb. gibi özellikleri haber medyasının ilgisini belirler.
- Fobik temsil: medyanın belli bir grubu (örneğin yoksullar) haberleştirirken izleyicide o grup hakkında nefret ve korku uyandıran bir dil ve semboller kullanması anlamına gelmektedir.
- Chomsky ve Herman: paranın ve gücün basılmaya uygun haberlerin süzgeçten geçirebileceği.
- Para ve Ticarete ilişkin suçlar: vergi kaçakçılığı, hayali ihracat, kara para aklama, naylon fatura düzenleme vb. suçlar.
- Türkiye’de kadınların medyadaki temsili Tanrıöver’e göre ‘’Kurban olarak kadın’’dır. Aldatılan, tecavüze, şiddete maruz kalan kadınlar. Asıl temsil edilen kadınların çaresizliği, zavallılığı, kimi zamanda ‘’hak etmiş’’ olmalarıdır. Kadınların gerçek sorunları 3. Sayfa ya da magazin malzemesi olarak kullanılır.
- Türkiye’de aile içi şiddetin toplumsal bir sorun olarak işlenmesi yerine, mağdurların sorumlu tutulduğu gözlenir.
- Sacco suç haberlerini gazetecilere aktaran ana kurum polis olduğunu belirtir. Haberlerde şiddete uğrayan kadını suçlama ve saldırganı haklılaştırmak yaygın bir eğilimdir.
- Meyers cinsel şiddete maruz kalmış kadınların medyadaki temsilinin ‘’bakire-fahişe’’ ya da ‘’iyi kadın-kötü kadın’’ ikili karşıtlar üzerinde yapılır. Toplumsal normlara uygun davranmasına rağmen şiddet yaşayan ilk kategoride. Norm dışı hareket ettiğine inanılanların ise ikinci kategoride temsil edilir.
- Benedict: mağdur saldırganı tanıyorsa, mağdur saldırganla aynı toplumsal gruptansa, genç ve güzelse, kendisine çizilmiş toplumsal rollerin dışında davranmışsa(Ör\ tecavüz eden kişinin evine kendi rızasıyla gitmişse) ‘’bakire’’ değil ‘’vamp kadın’’ kategorisinde ele alınır ve uğradığı saldırıdan sorumlu tutulur.
- Türkiye’de kadına yönelik şiddetin haber yapımı: mağdurun yaşadığı hayat tarzı, toplumsal kurallara uygun davranıp davranmadığı, suça teşvik edici herhangi bir harekette bulunup bulunmadığı…
- Medya, şiddet mağduru kadınların; toplumsal cinsiyet kurallarına uymasına rağmen şiddet görmüş ‘’iyi’’ kadınların yanında durup onarın davasını savunurken, mesaj verir.
Ünite 6 SUÇ SOSYOLOJİSİ
- Büyük Birader(Big Brother): G.Orwell’in 1984 adlı romanında yer alan kurgusal karakterlerden biri.
- Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği: bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir.
- İnternetin kökenleri: ABD ordusu tarafından ALPANET.
- İnternetin ortaya çıkması: ABD yetkilileri ALPANET’i sivillere bırakmasıyla olmuştur. İsviçre’de CERN fiziki laboratuvarında ‘’Worl Wide Web’’ WWW bulunması.
- İlk ticari tarayıcı: Netscape
- Siber Suçlar;
- Bilgisayar destekli: internet öncesinde var olan; dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi.
- Bilgisayar odaklı: internetin kuruluşuyla ortaya çıkan; hackleme, virüs saldırıları, web sitesi tahrifatı.
- Siber Suçlar;
- Siber ihlal – tecavüz: Hackleme, virüs yollama vb. araçlarla insanların sınırlarını ihlal ederek onların mülkiyetlerine tecavüz etmek.
- Siber aldatma ve hırsızlık: Para çalma, kredi kartı dolandırıcılığı, ‘’korsanlık’’ yoluyla fikri mülkiyet hakkı ihlalleri.
- Siber – pornografi: Mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlali.
- Siber – şiddet: Bireylerin korunmasına yönelik yasaları ihlal ederek insanlara psikolojik zarar vermek veya onları, nefret söylemi kullanarak başkalarınca fiziksel yönden zarar vermek üzere hedef göstermek.
- Kriminolojinin Suç karşısındaki zorlukları;
- 1) Suçun ‘’yeri-mekanı’’: suçu, önem taşıyan sosyal, kültürel ve maddi özelliklerle ilintili ve özgül mekanlar içinde gelişen durum.
- 2) Suçu işleyen ‘’kim’’ olduğu: toplumsal, ekonomik, kültürel ve eğitimsel bakımdan aykırı bir arka plana sahip bireylerden oluştukları.
- Hackerlık: ‘’bilgisayar sistemlerine yetkisiz erişim ve diğer insanların bilgisayarlarını onlardan gizli kullanmak.’’
- Hacker: programlama konusunda yaşanan problemlerin çözümde yaratıcı ve etkili çözümler üreten becerikli kişiler.
- Hackerlerin etik değerleri;
- -Bilgi ve bilişim alışverişine serbestçe erişim hakkı.
- -Bilgi ve teknolojinin kapasitesinin bireylerin yaşam düzeylerini yükselteceğine olan inanç.
- -Siyasal, askeri ve ticari otoritelere güvensizlik.
- -Geleneksel ve ana akım yaşam biçimlerine, tutumlara ve toplumsal hiyerarşilere karşı direniş.
- Bilgisayar ihlali içeren yasadışılık biçimleri;
- Veri Kaynakları Hırsızlığı: Hackerler hacklenmiş sistemlerden elde ettikleri kaynakları kendi özel amaçları için kullanır.
- Ör\ İsveçli hacker, Amerikan üniversitesinin sisteminden müzik arşivini ele geçirerek korsan piyasasına MP3 olarak sürer.
- Özel veya Gizli Bilgi Hırsızlığı: Ticari sırlar, yazılım, kuruluşun çalışanları ve müşterileri hakkında kişisel bilgiler ve kredi kartı detayları da dahil olmak üzere, dolandırıcılık yapmak için sızabilir.
- Sistem Sabotajı, Sistem Değiştirme, Sistem Yıkımı: Ör\Bir şirketin işten atılmış öfkeli çalışanı şirkete ait tüm belgeleri silebilir.
- Web Sitesi Tahrifatı ve Sızma: Web sitesi hacklenir ve sahip olduğu içerik değiştirilir.
- Sızma: kuruluşların gerçek sitelerine yönelik bir saldırı değildir.
- Ör\ sahte siteye; küfürlü ifadeler, pornografik, ticari veya siyasi bakımdan tatsız suçlamalar yönelten içerikler yüklenir.
- Sızma dolandırıcılık içinde kullanılır. Sahte web sitesi birebir olarak resmi sitenin taklididir ve internet kullanıcıları bunun sahte olduğunu anlamaz ve kullanıcı adı, şifresini girerek hackere bilgilerini gönderir. Genel olarak(e-bankacılık ve e-ticaret)
- E-mail yada internet bağlantısı yoluyla yapılan hackerlik faaliyetleri;
- Hizmet Reddi: Bilgisayar kullanıcısının kendi sistemi içinde yer alan hizmetlere erişimini ve onların kullanımını engelleyen siber saldırı. Ör\ siteye yoğun bir talep akışıyla hedef sistem normal işlevlerini yerine getiremeyecek ölçüde aşırı yüklenir ve hizmet veremez hale gelir.
- Kötü Amaçlı/Zarar Verici Yazılım dağıtımı:
- Virüsler: Kendilerini yeniden üretmek ve aktarmak için kendilerine ev sahipliği yapacak ortamlara ihtiyaç duyar.
- Solucanlar: Kendisini kopyalama ve iletme kapasitesine sahip bağımsız yazlım parçaları.
- Truva Atı: iyi huylu, yararlı bir işlevi yerine getiriyormuş gibi görünen fakat aslında gizli ve yıkıcı niteliklere sahip.
- Motivasyonlar;
- Hackerlıkla mücadele etmeyle ilgilenen yorumcular; kötülük yapma- Vandalizm – ahlaksızca yok etme arzusu.
- Halk arasında; kendini öne çıkarmaya çalışmak – merak ve heyecan arayışı – aç gözlülük – holiganlık.
- Hackerlerin kendi ifadeleri: Entelektüel merak – bilginin sınırlarını genişletme arzusu – özgürce bilgi alışverişi - siyasi otoriterliğe ve şirketlerin tahakkümüne direniş – hassas sosyal verileri korumakla görevli olanların beceriksizliklerini teşhir ederek bilgisayar güvenliğinin iyileştirilmesi.
- Hackerlik faaliyetlerinde kadınların az olması;
- Cinsiyetçi ve kadın düşmanı boyutların varlığı - Kadınlara yönelik cinsiyetçi ve aşağılayıcı konuşmalar – mütecaviz hareket.
- Hackerlik gençlerin katılımını açıklayan yaklaşımlar;
- ‘’Alt kültür suç’’ yaklaşımı: suçluların ve suçluluğun bireyselci terimlerle tanımlanmasını reddeder.
- ‘’Kademeli işbirliği’’ yaklaşımı: gruplar ve akran çevresi bu türden bir öğrenmenin merkezinde yer alır.
- DefCon: ABD’nin Las Vegas kentinde her yıl düzenlenen, dünyanın en büyük yıllık hacker konferansının adıdır.
- Hacktivizim: Siyasal amaçlı çevrimiçi eylem veya aktiviteler.
- Sanal Oturma Eylemi ve Ablukaya Alma: bir web sitesine koordineli ve aynı anda baş edilemeyecek sayıda erişim talebinde bulunularak gerçekleştirilmektedir. Binlerce eylemcinin hedef siteye sel gibi yönelen erişim talebi, ilgili sitenin sunucularını aşırı yükleyerek erişilemez ve kullanılamaz hale getirmektedir.
- E-posta Bombardımanı: E-posta sistemlerine toplu gönderim yapılarak e-posta sistemlerinin aşırı kullanımını sağlayıp bu yolla meşru e-posta trafiğini engelleyen bir saldırı aracıdır.
- Web Sitesi Tahrifatı: Hacktivistler bir protesto biçimi olarak web sitelerini tahrif etme veya içeriğini değiştirme yoluna başvurabilir. Savaş veya ülkeler arası siyasi gerginlik durumlarında yapılır. %70’nin ‘’eğlence-şaka olsun’’ diye rasgele.
- Virüsler ve Solucanlar: NASA’ya yönelik nükleer karşıtı hacktivistler tarafından gerçekleştirilmiştir. ‘’WANK’’ solucanı.
- Fikri Hırsızlığın en yaygın örnekleri: kitap – yazılım – müzik – film .
- Fikri Mülkiyet: maddi olmayan fikirlerden, buluşlardan, sanatsal –yazınsal göstergelerden, bilimsel bilgilerden, bilişim biçimlerinden oluşmaktadır.
- Telif hakkı: maddi veya manevi her türden hak ve tasarruf yetkisini ifade eder. (edebiyat, müzik, resim, görsel ve işitsel kayıtlar, bilgisayar yazılımları.)
- Telif hakkı çiğnenerek yapılan en yaygın ‘’korsanlık’’ biçimi: izinsiz kopyalama ve dağıtım.
- Telif hakkı ihlallerinin sıklığı;
- 1) CD gibi fiziksel araçlara aktarılmasının gerektirdiği maliyetler atlanmakta, Harddisklere depolanabilmekte.
- 2) Fiziksel kopyaların dağıtımı yavaşken, internetle çok hızlı olmalıdır.
- 3) İnternet, ilgili içeriği tek bir kopya üzerinden sayısız kişiye sınırsız bir biçimde kopyalama imkanı verir.
- 4) İnternet, gümrük duvarlarını aşabilmekte, hem satıcıya hem alıcıya koruma sağlamaktadır.
- Siber Dolandırıcılık, Aldatma ve Hilekarlık; internet üzerinden açık artırmalı satış, bankacılık, yatırım ve avans ücreti transferi vb. En sık rastlanılan eBay.
- 1) Çalıntı Mal Satışı: internetin açık artırma sitelerinin yaygınlık kazanması hırsızlara satış yama fırsatı sunar.
- 2) Teslimatı Yapılmayan Mal: İnternette açık arttırmaya dayalı en yayın satış dolandırıcılığı.
- 3) Orijinal Olmayan Ürün Satma: ‘’DVD, CD, yazılımlar, giyim ve parfüm’’ en çok taklit edilen ürünler.
- 4) Müşteri Kızıştırma: satıcı birden fazla sahte kimlik ve sahte adlar kullanarak kendi ürününe teklifte bulunur.
- İnternetin Zarar Verici Yanları; 1) nefret söylem’leri 2) Cinsel içeriklerin olması 3) çocuk pornografisi
- En sık Çevrimiçi Nefret Söylemleri: örgütlü siyasi gruplar tarafından kurulan web siteleri.