SOSYOLOJİDE YAKIN DÖNEM GELİŞMLER
1: BOURDIEU SOSYOLOJİSİ: Bourdieu sosyolojisi,birbirine zıt görünen birçok kavram ve kuramı bir araya getirme çabasını içerir.Bourdıeu,her kavram ve kuramın incelenen olgu ve olaya göre açıklayacağının değişebileceğini ısrarla vurgular.
2
ÜŞÜNÜMSELLİK: Bourdieu sosyolojisi,toplumsal aktörlerin sürekli olarak rasyonel ve ekonomik çıkarlara göre hareket ettiklerini savunan rasyonel eylem kuramına karşı aktörlerin içkin bir pratik mantığa,sezgiye ve de bedensel yatkınlığa göre hareket ettiklerini savunan,bu bakımdan da toplumsal dünyada beden ile pratiklerin mantığına önem veren bir sosyolojisi olarak bilinmektedir.
Bourdieu’ye göre göre;kuram ve metodoloji iç içe bir süreçtir.Düşünümsel neden ve sonuç arasında iki yönlü dönüşlü dairesel ilişkileri ifade eder.
3:TEMEL KAVRAMLAR: OYUN METAFORU Bourdieu’nun geliştirdiği kavramların anlaşılmasını kolaylaştırmak için verdiği en bilindik örneklerden birisi oyun örneğidir.Oyunun oynandığı yer ALANDIR.Çıkarlara illüsio denir.Oyuncunun oyunda kullanılmak üzere elinde bazı kozlar bulundurması Sermayedir.Ekonomik,kültürel,toplumsal olmak üzere 3 temel sermaye tipi vardır.
Nasıl sonuca gidileceğine dair sahip olunan davranış kapıları,karşılaşılan durumlar neticesinde bireylerin ortak bir yatkınlıklar bütünü oluşturmasına yol açar.Bourdieu, bu yatkınlıklar bütününe Habitus adı verilir.
4:ALAN: Alan kavramının tanımlanmasının ve incelenip tespit edilmesinin tek yolu düşünümsel metottan geçer.Bourdieu alan kavramını tanımlarken Marksizmden çok Weber’e yakındır.Öz olarak alan ‘’incelenen toplumsal uzayın üstüne bina denilen bir kavram nesnedir.’’ Alan,kendi belirlenmelerini içine girenlere dayatan bir güç alanıdır.
Alanın sınırları nasıl çizilir? Sorusuna Bourdieu net bir cevap veremeyeceğini söyler.
Bourdieu’ya göre bir alanda söz sahibi olabilmek için eyleyicinin o alana ait asgari sermayeyi edinme mecburiyeti vardır. Bourdieu ‘’devlet’’ kavramına da değinir.Ayrıca önemli kavramlarından olan simgesel şiddet kısaca ‘’insanların silah gücünden değil,aksine anlamanın gücünden zarar görmeleri veya engellenmeleri’’yani ‘’şiddetin görünmez ve kibar bir formu’’olarak tanımlanabilir.
5:HABİTUS: Bireyi şekillendiren ve bireyin eylemleri tarafından şekillendiren karşılık durumudur.Habitus bu anlamda bireye^^Kim olsa aynı şeyi yapardı’’ mantığıyla hareket etme imkanı veren ,küçük dönüşümler yaşsa da genel yapısını koruyan bir yatkınlık bütünüdür’’
Habitus,gündelik yaşamdan bir örnekle açıklanacak olursa; örneğin,bir birey kendi evine,evindeki eşyalara ve odaların konumuna zaman içinde alışır ve daha sonra karanlıkta dahi kalsa tahmin ve el yardımıyla ev içinde yolunu bulabilir.
6:SERMAYE: Bourdieu, hakimiyet çabası sırasında elde edilmeye çalışan sermaye tiplerini 3’e ayırmıştır.
[TABLE]
[TR]
[TD]Toplumsal (Sosyal) Sermaye
[/TD]
[TD]Kültürel Sermaye
[/TD]
[TD]Simgesel Sermaye
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
7:HABERMAS’IN GENEL YAKLAŞIMI: Jürgen Habermas farklı disiplinleri ve özellikle Mark, Weber ve Freud gibi farklı düşünceleri^^eleştirel^^ sosyal kuram adı altında yeni bir senteze ulaştırma çabasında olan Frankfurt okulu’nun en önemli ikinci kuşak temsilcilerinden biri olarak kabul edilir.
Habermas’ın projesi eleştirel teoriyi sosyoloji teorilerinin belli başlı kurucularının çalışmaları ekseninde yeniden inşa etme yönünde bir amaca sahiptir.
Layder’e göre Habermas ^^modernite^^ tipi olarak Avrupa ve Amerika tarihinde 17. Yy da Rönesans’ın bitimiyle başlayan dönemi tanımlarken modernizm bu dönemi karakterize eden kültürü tanımlar.Habermas’ın çalışmaları geniş çerçevelerce Neo—Marksist çalışmalar olarak nitelendirilir.Habermas gelecekten yana umutlu değildir.
8:KAMUSALLIĞIN YAPISAL DÖNÜŞÜMÜ: Habermas,^^Kamusallığın Yapısal Dönüşümü^^ çalışmasında vatandaşlar arasında şeffaf,açık ve akıcı tartışmaya dayalı olarak oluşturulan,kamu ve kamuoyu anlamına gelen kamusallığın tarihsel gelişimini,dönüşümünü ve çöküşünü irdeler.Ona göre kamusallık,devlete ait resmi olmayan bir alan olarak 18. Yy da devlet ile toplumun burjuva kesimi arasında ortaya çıktı.
9:BİLGİ VE İNSANSAL İLGİLER: Habermas bu çalışmasında, ilk olarak bilgi ve bilim konusunda kendini genel geçer tek paradigma olarak ortaya koyan pozitivist bilgi ve bilimi eleştirir. Habermas 3 tür bilgiyi formu açıklar:
1: Klasik pozitivizmde görülen Emprik—Analitik Bilgidir.(Genel olarak toplumlara uygulanabilen teknik kontroldür)
2:Tarihsel—Hermeneutik/yorumbilgisel bilgi veya hümanşst bilgi oluşturmaktadır.Amaç dünyayı anlamaktır.
3:Eleştirisel bilgi olup ezilenlerin özgürlüğü/kurtuluşu ile ilgilidir.
10: Giddens,modern toplumsal kuramları geleneksel toplumsal düzenlerden ayıran süreksizlikleri 3 kategoride değerlendirir
[TABLE]
[TR]
[TD]Değişim Hızı
[/TD]
[TD]Değişim Alanı
[/TD]
[TD]Modern Kurumların Doğası
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
11:KÜRESELLEŞME: Giddens, ne küreselleşme karşıtı ne de taraftarı olmuştur.Küreselleşmenin boyutlarını 4 kategoride incelemiş.
[TABLE]
[TR]
[TD]Kapitalist Devletler
[/TD]
[TD]Ulus—Devlet
[/TD]
[TD]Askeri Dünya Düzeni
[/TD]
[TD]Uluslar arası İş Bölümü
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
12:RİSK KAVRAMI:Risk fikri ilk kez dünyanın dört bir yanına yolculuklar yapan Batılı kaşifler tarafından kullanılmıştır.İngilizce’de bilinmeyen,sulara yelken açmak anlamında kullanılan bu sözcük İspanyolca’ya Portekizceden girmiştir.Köken açısından ^^mekan^^ yatırım alanlarına girmesiyle ^^zaman^^ düzlemine taşınmıştır.
İKİ TÜR RİSK VARDIR:
AIŞSAL RİSK: Bireyleri beklenmedik bir anda vuran olayların yarattığı risktir.
B: İMAL EDİLMİŞ RİSK: Bizzat,insanlığın gelişim sürecinde ki değişmeler,özellikle de bilim ve teknolojide ki ilerlemeler tarafından yaratılır.
13: Ulrich Beck, risk kavramını günümüzde yaşanan toplumsal değişim ile ilgili analizin merkezine yerleşmiştir.
14:Günümüz riskin kaynağı sanayileşmedir.
15:Risk toplumu kavramını ilk olarak Ulrich Beck tarafından ileri sürülmüştür.
16:Guntrip, modern bireylerde olağan gibi görülen birçok davranışın aslında ^^şizoid^^belirtiler gösterdiğini ve toplumda sanıldığından çok daha fazla kişinin ^^şizoid^^ olduğunu iddia etmektedir.
17: KAPİTALİZM:Modernliğin dinamiği açısından kapitalizme dikkat çeker.Kapitalizm içsel olarak yayılmacıdır.Kapitalizm,kara duyulan ihtiyaç tarafından yönlendirilse bunun sonucunda pazarların,teknolojilerin ve metalaştırmanın yayılımını önler.
18:ENDÜSTRİLEŞME: Şiddet tekeli,zorlayıcı ve gözetim birbirlerini destekler.Endüstriyel askeri kompleks olarak tanımlanan şeyi yaratırlar.
19:ZORLAYICI GÜÇ: Teknolojiyi kullanmaya başladığında endüstrileşmeye bağımlı olmakla kalmayıp daha fazla ve daha gelişkin güç ve gözetim teknolojilerinin üretimi için daimi bir itici güç oluşturur.
1: BOURDIEU SOSYOLOJİSİ: Bourdieu sosyolojisi,birbirine zıt görünen birçok kavram ve kuramı bir araya getirme çabasını içerir.Bourdıeu,her kavram ve kuramın incelenen olgu ve olaya göre açıklayacağının değişebileceğini ısrarla vurgular.
2
ÜŞÜNÜMSELLİK: Bourdieu sosyolojisi,toplumsal aktörlerin sürekli olarak rasyonel ve ekonomik çıkarlara göre hareket ettiklerini savunan rasyonel eylem kuramına karşı aktörlerin içkin bir pratik mantığa,sezgiye ve de bedensel yatkınlığa göre hareket ettiklerini savunan,bu bakımdan da toplumsal dünyada beden ile pratiklerin mantığına önem veren bir sosyolojisi olarak bilinmektedir.Bourdieu’ye göre göre;kuram ve metodoloji iç içe bir süreçtir.Düşünümsel neden ve sonuç arasında iki yönlü dönüşlü dairesel ilişkileri ifade eder.
3:TEMEL KAVRAMLAR: OYUN METAFORU Bourdieu’nun geliştirdiği kavramların anlaşılmasını kolaylaştırmak için verdiği en bilindik örneklerden birisi oyun örneğidir.Oyunun oynandığı yer ALANDIR.Çıkarlara illüsio denir.Oyuncunun oyunda kullanılmak üzere elinde bazı kozlar bulundurması Sermayedir.Ekonomik,kültürel,toplumsal olmak üzere 3 temel sermaye tipi vardır.
Nasıl sonuca gidileceğine dair sahip olunan davranış kapıları,karşılaşılan durumlar neticesinde bireylerin ortak bir yatkınlıklar bütünü oluşturmasına yol açar.Bourdieu, bu yatkınlıklar bütününe Habitus adı verilir.
4:ALAN: Alan kavramının tanımlanmasının ve incelenip tespit edilmesinin tek yolu düşünümsel metottan geçer.Bourdieu alan kavramını tanımlarken Marksizmden çok Weber’e yakındır.Öz olarak alan ‘’incelenen toplumsal uzayın üstüne bina denilen bir kavram nesnedir.’’ Alan,kendi belirlenmelerini içine girenlere dayatan bir güç alanıdır.
Alanın sınırları nasıl çizilir? Sorusuna Bourdieu net bir cevap veremeyeceğini söyler.
Bourdieu’ya göre bir alanda söz sahibi olabilmek için eyleyicinin o alana ait asgari sermayeyi edinme mecburiyeti vardır. Bourdieu ‘’devlet’’ kavramına da değinir.Ayrıca önemli kavramlarından olan simgesel şiddet kısaca ‘’insanların silah gücünden değil,aksine anlamanın gücünden zarar görmeleri veya engellenmeleri’’yani ‘’şiddetin görünmez ve kibar bir formu’’olarak tanımlanabilir.
5:HABİTUS: Bireyi şekillendiren ve bireyin eylemleri tarafından şekillendiren karşılık durumudur.Habitus bu anlamda bireye^^Kim olsa aynı şeyi yapardı’’ mantığıyla hareket etme imkanı veren ,küçük dönüşümler yaşsa da genel yapısını koruyan bir yatkınlık bütünüdür’’
Habitus,gündelik yaşamdan bir örnekle açıklanacak olursa; örneğin,bir birey kendi evine,evindeki eşyalara ve odaların konumuna zaman içinde alışır ve daha sonra karanlıkta dahi kalsa tahmin ve el yardımıyla ev içinde yolunu bulabilir.
6:SERMAYE: Bourdieu, hakimiyet çabası sırasında elde edilmeye çalışan sermaye tiplerini 3’e ayırmıştır.
[TABLE]
[TR]
[TD]Toplumsal (Sosyal) Sermaye
[/TD]
[TD]Kültürel Sermaye
[/TD]
[TD]Simgesel Sermaye
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
7:HABERMAS’IN GENEL YAKLAŞIMI: Jürgen Habermas farklı disiplinleri ve özellikle Mark, Weber ve Freud gibi farklı düşünceleri^^eleştirel^^ sosyal kuram adı altında yeni bir senteze ulaştırma çabasında olan Frankfurt okulu’nun en önemli ikinci kuşak temsilcilerinden biri olarak kabul edilir.
Habermas’ın projesi eleştirel teoriyi sosyoloji teorilerinin belli başlı kurucularının çalışmaları ekseninde yeniden inşa etme yönünde bir amaca sahiptir.
Layder’e göre Habermas ^^modernite^^ tipi olarak Avrupa ve Amerika tarihinde 17. Yy da Rönesans’ın bitimiyle başlayan dönemi tanımlarken modernizm bu dönemi karakterize eden kültürü tanımlar.Habermas’ın çalışmaları geniş çerçevelerce Neo—Marksist çalışmalar olarak nitelendirilir.Habermas gelecekten yana umutlu değildir.
8:KAMUSALLIĞIN YAPISAL DÖNÜŞÜMÜ: Habermas,^^Kamusallığın Yapısal Dönüşümü^^ çalışmasında vatandaşlar arasında şeffaf,açık ve akıcı tartışmaya dayalı olarak oluşturulan,kamu ve kamuoyu anlamına gelen kamusallığın tarihsel gelişimini,dönüşümünü ve çöküşünü irdeler.Ona göre kamusallık,devlete ait resmi olmayan bir alan olarak 18. Yy da devlet ile toplumun burjuva kesimi arasında ortaya çıktı.
9:BİLGİ VE İNSANSAL İLGİLER: Habermas bu çalışmasında, ilk olarak bilgi ve bilim konusunda kendini genel geçer tek paradigma olarak ortaya koyan pozitivist bilgi ve bilimi eleştirir. Habermas 3 tür bilgiyi formu açıklar:
1: Klasik pozitivizmde görülen Emprik—Analitik Bilgidir.(Genel olarak toplumlara uygulanabilen teknik kontroldür)
2:Tarihsel—Hermeneutik/yorumbilgisel bilgi veya hümanşst bilgi oluşturmaktadır.Amaç dünyayı anlamaktır.
3:Eleştirisel bilgi olup ezilenlerin özgürlüğü/kurtuluşu ile ilgilidir.
10: Giddens,modern toplumsal kuramları geleneksel toplumsal düzenlerden ayıran süreksizlikleri 3 kategoride değerlendirir
[TABLE]
[TR]
[TD]Değişim Hızı
[/TD]
[TD]Değişim Alanı
[/TD]
[TD]Modern Kurumların Doğası
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
11:KÜRESELLEŞME: Giddens, ne küreselleşme karşıtı ne de taraftarı olmuştur.Küreselleşmenin boyutlarını 4 kategoride incelemiş.
[TABLE]
[TR]
[TD]Kapitalist Devletler
[/TD]
[TD]Ulus—Devlet
[/TD]
[TD]Askeri Dünya Düzeni
[/TD]
[TD]Uluslar arası İş Bölümü
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
12:RİSK KAVRAMI:Risk fikri ilk kez dünyanın dört bir yanına yolculuklar yapan Batılı kaşifler tarafından kullanılmıştır.İngilizce’de bilinmeyen,sulara yelken açmak anlamında kullanılan bu sözcük İspanyolca’ya Portekizceden girmiştir.Köken açısından ^^mekan^^ yatırım alanlarına girmesiyle ^^zaman^^ düzlemine taşınmıştır.
İKİ TÜR RİSK VARDIR:
A
IŞSAL RİSK: Bireyleri beklenmedik bir anda vuran olayların yarattığı risktir.B: İMAL EDİLMİŞ RİSK: Bizzat,insanlığın gelişim sürecinde ki değişmeler,özellikle de bilim ve teknolojide ki ilerlemeler tarafından yaratılır.
13: Ulrich Beck, risk kavramını günümüzde yaşanan toplumsal değişim ile ilgili analizin merkezine yerleşmiştir.
14:Günümüz riskin kaynağı sanayileşmedir.
15:Risk toplumu kavramını ilk olarak Ulrich Beck tarafından ileri sürülmüştür.
16:Guntrip, modern bireylerde olağan gibi görülen birçok davranışın aslında ^^şizoid^^belirtiler gösterdiğini ve toplumda sanıldığından çok daha fazla kişinin ^^şizoid^^ olduğunu iddia etmektedir.
17: KAPİTALİZM:Modernliğin dinamiği açısından kapitalizme dikkat çeker.Kapitalizm içsel olarak yayılmacıdır.Kapitalizm,kara duyulan ihtiyaç tarafından yönlendirilse bunun sonucunda pazarların,teknolojilerin ve metalaştırmanın yayılımını önler.
18:ENDÜSTRİLEŞME: Şiddet tekeli,zorlayıcı ve gözetim birbirlerini destekler.Endüstriyel askeri kompleks olarak tanımlanan şeyi yaratırlar.
19:ZORLAYICI GÜÇ: Teknolojiyi kullanmaya başladığında endüstrileşmeye bağımlı olmakla kalmayıp daha fazla ve daha gelişkin güç ve gözetim teknolojilerinin üretimi için daimi bir itici güç oluşturur.