İŞLETME
1.ÜNİTE: İŞLETMELER VE ÖZELLİKLERİ
İŞLETME:İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal yada hizmet sunan yada pazarlayan kuruluşlardır.
Özellikleri
-Ekonomik bir etkinlik gerçekleştirir. –Üretim yada satın alma ve dağıtım faaliyetlerini yerine getirir. –Mal ve hizmetle ilgili iş anlaşmaları yapar. –Süreklilik ve düzenlilik gösterir. –Bireylerin ihtiyaçlarını karşılayarak kar sağlama amacını güder. –Risk taşır. –İnsanlar için önemli ve kritik bir faktördür.
İŞLETME BİLİMİ
İşletme bilimin inceleme ve araştırma konusunu işletmeler oluşturur.İşletme biliminin amaçları işletmelerin iç ve dış çevresindeki olayları;
-İnceleme, -Bunların nedenlerini araştırma, -Açıklama ve -Belirli ilkeleri ortaya koyma olarak sıralanabilir.
İŞLETMELERDE AMAÇ
1-)Kar elde etmek: Özel girişimler için özel işletmelerin temel amacı kar elde etmek oluır.
2-)Topluma hizmet etmek: Kamu hizmetlilerinin yada sivil toplum kuruluşları için.
ÇAĞDAŞ ANLAMDAKİ İŞLETMELERİN AMAÇLARI
- Kar -Ekonomik Sürdürülebilirlik -Sosyal Sürdürebilirlik -Çevresel Sürdürülebilirlik
Özel Amaçlar ¬
a) Uzun Dönemli Büyüme
b) Tüketicilere Nitelikli Mal Sunma
c) Çalışanlara Uygun ücret Verme
FAYDA:Mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını giderme özelliğine denir.
İHTİYAÇ: Karşılandıklarında, insanlara zevk ve haz veren, karşılanmadığında acı ve sıkıntı veren yaşatırlardır.
İhtiyaç araştırmacısı; ‘’ Abraham Maslow’’ un ihtiyaç hiyerarşisi’dir.
-Hiyeraşinin yada Piramidin tabanındaki ihtiyaçlar:
-Fizyolojik -Güvenlik -Ait olma ve sevgi -Saygı -Kendini gerçekleştirme
İNOVASYON: Piyasaya çıkabilen ticari hale gelen yeniliğe denir.
ÜRETİM FAKTÖRLERİ
1-)Doğal kaynaklar
oğadan elde edilen, doğrudan veya işlenerek kullanılan her tür maddeyi içerir.
2-)Emek(İş gücü): İşletmelerde üretimi ortaya koyan insan kaynağını ifade eder.
3-)Sermaye(Kapital) :Üretimde yararlanılan para ve parasal değeri olan her tür donanımdır.
4-)Girişimcilik(Müteşebbis): Mal ve hizmet üretimi için üretim öğelerinin bir araya getirilmesini sağlayan kişidir girişimci.
Kendisi dışındaki üretim faktörlerini doğal kaynaklar, emek ve sermayeyi bir araya getirerek mal ve hizmet üretmek Girişimcilik’tir.
İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARI
-Endüstri -Ticaret -Hizmet
İşletmeler işlevlerine göre gruplandırıldığında, Muhasebe ve Ar-Ge , Destekleyici işlev arasında yer alır.
İŞLETME BİLİMİ: İşletmelerin kuruluşu, Finansman, üretim araçlarının sağlanması, üretilen mal ve hizmetlerin pazarlanması, örgütlenip, yönetilmeleri ve parasal olayların İzlenmesi konulanın ele alıp inceleyen bilim dalıdır.
İŞLETMELERİN İŞLEVLERİ(fonksiyonları)
-Yönetim -Pazarlama -Üretim -Finansman -Muhasebe -İnsan kaynakları -Halkla İlişkiler(PR) -Araştırma geliştirme(AR_GE)
İŞLETMELERİN BAŞARI KOŞULLARI
-Doğru örgütlenme -Etkin Yönetim --Girişimcinin nitelikleri
İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI
BÜYÜKLÜKLERİ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Niceliksel Ölçüler: Sayısal olarak ölçülebilen kriterlerdir.
a-)Mikro İşletme: 10 Kişiden az 1 milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir.
b-)Küçük İşletme:50 kişiden az 5 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeler.
c-)Orta Büyüklükteki İşletme: 250 kişiden az 25 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeler.
d-)Büyük İşletmeler: 250 kişiden fazla 25 milyon Türk lirasını aşan işletmelerdir.
2-)Niteliksel Ölçüler:Sayısal olarak ölçülemeyen kriterlerdir.
YAPTIKLARI İŞ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Ürün Üreten İşletmeler(İmalatçı yada Üretici): Somut ve maddi olan şeyleri üretirler.
2-)Hizmet Üreten İşletmeler:Soyut, stok edilemeyen ama insan ihtiyacı olan çıktılardır.(Hastaneler,Otel,Bankalar,Hava Yolları)
3-)Ticaret İşletmeler: Ürün üreten işletmelerle tüketiciler arasındaki fonksiyonları yaparlar.
SERMAYE MÜLKİYETİ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Yerli İşletmeler: Bir ülkedeki işletmelerin mülkiyeti, o ülkedeki girişimci kişi yada kurumların (devlet,yerel yönetimler,sivil kuruluşlar) ise bunlar tarafından yönetiliyorsa bunlara denir.
a-)Özel İşletmeler: Üretim araçlarının mülkiyeti özel kişilerin elinde bulunan işletmelerdir.
b-)Kamu İşletmeler: Sermayesinin tümü yada çoğunluğu devlete ya da kamu tüzel Yabancı Sermayeli İşletmeler, üretim araçlarının mülkiyeti başka ülke girişimcilerinin olan işletmelerdir.
b-1-)İktisadi Devlet Teşekküllerinin Özellikleri: - Sermayenin tamamı devlettir. –Verimlilik ve karlılık ilkelerine göre çalışırlar.
-Bakanlar Kurulu kararıyla kurulabilir. –Genel Muhasebe ve Sayıştay denetimine tabi değillerdir. –Genel kurulları yoktur.
-Genel Müdürlük tarafından yönetilir. –Denetim TBMM adına Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yapılır.
b-2-)Kamu İktisadi Kuruluşlarının Özellikleri: -Sermayenin tamamı devlete aittir. –Bakanlar Kurulu kararıyla kurulurlar.
–Tüzel kişiliğe sahiptirler. –Sayıştay denetimine ve Genel Muhasebe kanuna tabi değillerdir. –Tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri verimlilik esasına göre üretir ve pazarlar. –Kamu İktisadi Kuruluşların hemde İktisadi Devlet Teşekkülerin yapılarında müessese, bağlı ortalık, iştirak ve işletmeler vardır.
2-)Yabancı İşletmeler:Başka ülkeden gelen girişimcinin o ülkede kurduğu işletmeye ise yabancı işletmeler denir.
DÜNYA ÖLÇEĞİNE GÖRE İŞLETMELER
1-)Ulusal İşletmeler:Bir ülkede kurulmuş sahipliği ve yönetimi, kurulduğu ülke insanları tarafından yürütülrn, üretimi ve pazarlaması o ülke içerinde yapılan işletmelerdir.
2-)Uluslar arası İşletmeler:Bir ülkede kurulmuş ancak faaliyetlerden bir kısmı başka ülkelerde yürütülüyorsa örneğin Türkiye’de üretimi yapılıyor, üretimin önemli bir kısmı başka ülkelerde satılıyorsa, bu tür işletmelere uluslar arası işletmelerdir.
3-)Çokuluslu İşletmeler:Uluslar arası işletmelerin büyümüş şeklidir.
Özellikleri: -Üretim birden fazla dış ülkede yapılır. –Ülke birimleri, belirli bir bağımsızlık içinde çalışır. –Sermaye sahipliği ikiden fazla ülkeye yayılmıştır. –Birimlerin tepe yöneticileri genel merkezden görevlendirilir. –İhtiyaç duyulan finansman uluslar arası sermaye piyasalarından sağlanır.
YASAL STATÜ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
ÖZEL İŞLETMELER
I-)Tek Kişi İşletmeleri
II-)Şirket Şeklindeki İşletmeler
1-)Adi Şirketler
2-)Ticaret Şirketleri
-Şahıs Şirketleri
Kollektif Şirket
Adi Komandit Şirket
-Sermaye Şirketleri
Anonim Şirket
Limitet Şirket
Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
III-)Kooperatifler
IV-)Dernek ve Vakıf İşletmeleri
İŞLETMELERİN BAŞARISININ TEMEL GÖSTERGELERİ
VERİMLİLİK (PRODÜKTİVİTE): Verimlilik girdi ile çıktı arasındaki ilişkidir.
KARLILIK (RANTABİLİTE) : Belirli bir dönemdeki gelirlerle giderler arasındaki olumlu farktır.
ETKİLİLİK: Amaçlara ne derecede ulaşılabildiğini gösterir.
YENİLİKÇİLİK: Globalleşmeyle birlikte işletmeler için önemli ve yeni bir strateji uygulamalar yapan yani yenililikler yapan işletmelerdir.
2.ÜNİTE İŞLETME ÇEVRESİ
İŞLETME ÇEVRESİ: İşletmenin sınırları dışında kalan herşey.
ÇEVRE
Girdi------------------İşletme-------------------Çıktı
Girdi: -İnsan -Hammadde -Bilgi -Finansman
İşletme: -Üretim -Pazarlama -Yönetim ve organizasyon -Araştırma ve Geliştirme -Finansal Yönetim -İnsan Kaynakları
Çıktı: -Mallar -Hizmetler -Fikirler -Atıklar
BİR SİSTEM OLARAK İŞLETME ÇEVRESİ
Genel Sistem Yaklaşımı:Avusturyalı biyolog ‘’Karl Ludwing’’ 1920’li yıllar arasında geliştirmiştir.
Genel sistem Yaklaşımı olgu, olay veya sistemlerin incelenmesinde karşılıklı ve çevresel ilişkileri de göz önünde bulundurmaktadır.
Sistem: Çevreyle ve birbirleriyle ilişkili çeşitli bileşenlerden veya bir başka deyişle, alt sistemlerden oluşan bir bütündür.
Alt Sistem: Sistemin kendi içerisinde bütünlük arz eden alt bileşenleridir.
Açık Sistem: Çevresiyle insan,bilgi,hammadde ve enerji alışverişi olan sistemlerdir.
Kapalı Sistem: Açık sistemden yoksun olanlardır.
Genel Sistem Yaklaşım Kavramları
Sinerji: Bütünün kendisini oluşturan parçaların tek başlarına yaratabilecekleri değerlerin toplamından daha fazla bir değer yaratması durumudur.
Entropi: Bütün sistemlerin yok olma durumudur.
Ekofinalite: Belli sonuçlara ulaşabilmek için farklı yollar kullanma durumudur.
İŞLETME ÇEVRESİNİN TEMEL SEVİYELERİ
İşletme Çevresi: İşletme içinden başlayan ve çeşitli katmanları olan bir yapıyı ifade eder.
İç çevre: İşletme sınırları içinde kalan ve işletmenin misyonunu,vizyonunu,temel yeteneklerini,örgüt yapısını ve örgütsel kültürünü içinde barındıran bir alt sistemler topluluğudur.
Sektörel Çevre: Makro çevresi olarak düşünülebilir.
İŞLETMENİN GENEL ÇEVRESİ: Genel çevre ilk önce sektörel çevreyi etkiliyor sonra işletmeyi etkiliyor. En dış katmandır.
SİYASAL-YASAL ÇEVRE: Siyasal çevre ülkedeki gücün dağılımıyla ilgili güç tek bir merkezde toplanır ise otokratik yapı oluyor. Yasal çevre ise siyasal çevrenin somutlaşmış halidir.
EKONOMİK ÇEVRE:İşletmelerin var olan kıt kaynakları kullanarak,sonsuz insan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için üretim yaptıkları ortamdır.
Noktaları: -Ekonominin güncel durumu -ekonominin konjonktürel yapısı -ekonomide yaşanan yapısal değişim
SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRE: İşletme çevresindeki toplumsal yapıyı ve işletmenin faaliyet gösterdiği toplumun kültürel değerlerini içeren çevresel bir birleşendir.
Demografik Özellik: Bir ülkedeki yapısı,güncel durumu ve değişim eğilimleri olarak tanımlanır.
-Temel Değerlerin, değiştirilmesi oldukça güçtür. İkincil Değerler, göreceli olarak daha kolay değişebilir.
TEKNOLOJİK ÇEVRE
Teknoloji: Girdileri çıktılara dönüştürmek için gerekli olan uzmanlık,bilgi,araç ve yetenek şeklinde tanımlanabilir.
-Teknolojil yenilikler ürüne veya sürece ilişkin olabilir.
DOĞAL ÇEVRE: Doğal kaynaklar ile iklimsel,coğrafi ve jeolojik etkenler işletmelerin doğal çevresini oluşturmaktadır.
Doğal Afetler: İşletmecilik faaliyetlerinin kesintiye uğramasına veya tamamen sonlandırılmasına neden olabilir.
KÜRESEL ÇEVRE:İşletmelerin tüm çevresini etkileyebilme potansiyeli olan en dış çevre işletmenidir.
İŞLETMENİN SEKTÖREL ÇEVRESİ: İşletmenin iç çevresi ile işletmenin genel çevresi arasında yer alan ve işletme faaliyetleri doğrudan etkiliyebilen bir yapıdır.
-İşletmelerin sektörel çevresinin temel olarak beş bileşenden oluşturduğu belirtilebilir.Bu bileşenler;
1-)Rakipler ve Rekabet :Aynı veya benzer ürünleri üreterek piyasaya sunan herhangi bir işletme, aynı sektörde faaliyet gösteren bir başka işletmenin Rakibi olarak tanımlanır. İşletmeler rakipleriyle fiyat,ürün kalitesi,ürün çeşitliliği,ürünlerin kolay erişilebilirliği, ürünlerin özellikleri ve müşterilere sağladıkları satış sonrası hizmetlerin kalitesi gibi konularda rekabet etmektedirler.
-Değişim maliyetleri: Müşterilerin belli bir işletmenin sağladığı mal ve hizmeti satın almak yerine,rakip işletmelerin sağladığı benzer mal veya hizmeti tercih etmeleri durumunda katlanmak zorunda kalacakları maliyetlerdir.
-Rakipler ve işletmelerin, faaliyet gösterdikleri sektördeki rekabetin şiddeti, işletmelerin performansını doğrudan etkileyebilmektedir.
2-)Müşteriler: İşletmelerin sundukları ürünleri kendi bireysel ihtiyaçlarını karşılamak için talep edebilecekleri gibi,yeniden satmak veya kendi üretim süreçlerinde kullanmak üzere de talep ederler.
-Bireysel müşteriler, işletmelerin çıktılarını kendi ihtiyaçlarını karşılamak için talep ederken endüstriyel müşteriler bu çıktıları üretim süreçlerinde kullanmak veya yeniden satmak için talep ederler.
-Genişletilmiş Ürün Kavramı: Satın alınan herhangi bir ürünün somut faydasına eşlik eden satış sonrası hizmetler,garanti koşulları,ödeme kolaylıkları ve ürün imajı gibi etkenleri kapsayan daha bütünleşik bir yapıyı ifade etmektedir.
3-)Tedarikçiler ve Stratejik Ortaklıklar: İşletmecilik süreçleri için gerekli olan girdilerin önemli bir bölümü tedarikçiler tarafından sağlanmaktadırlar.
4-)İşgücü Piyasası: İşletmenin faaliyetleri için ihtiyaç duyduğu emek, İşgücü piyasasından karşılanmaktadır.
DÜZENLEYİCİ KURUMLAR VE ÇIKAR GRUPLARI
Düzenleyici Kurumlar,Devlet tarafından kamu yararını korumak amacıyla kurulmuş, belli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren, bu alanlardaki uygulama kalıplarını belirleyen veya çeşitli düzenlemeler yapan resmi kuruluşlardır.
Çıkar Grupları, Devlet tarafından oluşturulmuş resmi yapıyı ifade eder.
Düzenleyici Kurumlar ve Çıkar Grupları, İşletmenin faaliyetlerini doğrudan etkileyebilen önemli çevresel faktörlerdir.
İnternet Tabanlı Sosyal Ağlar, Üzerinden faaliyet gösterme eğiliminde oldukları belirtilebilir.
İŞLETMENİN İÇ ÇEVRESİ: İşletme çevresinin en alt seviyeli sistemidir.
MİSYON: Bir işletmenin var olma nedeni olarak tanımlanır.İşletmenin bugünüyle
VİZYON: İşletmenin gelecekte kendini görmek istediği konumu tanımlamaktadır.İşletmenin geleceğiyle
TEMEL YETENEKLER:İşletmelerin en iyi bildikleri ve yaptıkları işler onların temel yetenekleri olarak tanımlanır.
ÖRGÜT YAPISI: Yetkinin işletme içindeki dağılımını,işletmedeki iletişim kanallarını ve işletme amaçları arasındaki hiyerarşik düzeni betimler.
ÖRGÜT KÜLTÜRÜ:İşletmelerin beşeri boyutuyla ve toplum işletme etkileşimiyle yakından ilgili bir kavramdır.
İŞLETMELER VE ÇEVRESEL BELİRSİZLİK: Çevre,işletmeler için hem fırsatlar sunmakta hem de tehditler yaratmaktadır.Çevresel Belirsizlikler,İşletmenin fırsatları ve tehditleri algılamalarını zorlaştırmaktadır.
3.ÜNİTE ETİK VE SOSYAL SORUMLULUK
*Faydacı kuram, etik karar almada sayısal yöntem elde etmek kaygısı taşır.Çoğunluğun en iyi faydası için olana ulaşmak,temel amacıdır.
* İşletmelerde üç tür adalet gözetilmelidir.Bunlar; dağıtım adaleri, prosedürel/ işlemsel adalet ve etkileşimsel adalettir.
*-Yeni olan bütünleşik sosyal sözleşme kuramı, iş etiğine deneysel/görgül/ampirik (ne) ve normatif (ne olmalı) yaklaşımların birleştirilmesini önerir.
*Klasik Görüş, İşletme yönetimlerinin tek sosyal sorumluluğunun kar maksimizasyonu olduğunu söyler.Bu yaklaşımın en hararetli savunucusu ekonomist ve Nobel ödülü sahibi Milton Friedman’dır.
*Sosyo-ekonomik görüş, yönetimin sosyal sorumluluğunun kar elde etmenin ötesinde,toplumun refahını korumayı ve iyileştirmeyi de kapsadığını savunur.
İŞLETMELER AÇISINDAN SOSYAL SORUMLULUK DÖRT BÖLÜMDE İNCELENİR:
-Ekonomik sorumluluk -Yasal sorumluluklar -Etik sorumluluklar -Hayırseverlik sorumluluğu
*Sürdürebilir Kalkınma, (Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu,1987), dgenel olarak ‘’gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğine zarar vermeksizin, bugünkü nesillerin ihtiyaçlarını karşılayacak kalkınma’’ olarak tanımlanır.
*-İşletmeden işletmeye değişmekle birlikte bir üretim işletmesi için devler, işletme sahipleri, tedarikçiler, çalışanlar,müşteriler, yerel toplum paydaşlar grubu içinde sıralanabilir.
*-İşletmelerin sosyal sorumluluğu ile bağlantılı iki önemli kavram vardır. Bunlar kurumsal vatandaşlık ve itibarıdır.
*Caux İlkeleri(Minnesota İlkeleri), Uluslararası alanda ve çeşitli kültürlerde faaliyette bulunan işletmeler için oluşturulmuş kapsamlı bir etik kurallar setini ortaya koyar.
*Etik: Bir kişi veya grubun davranışlarının doğruluğunu ve yanlışlığını belirleyen kurallar ve ilkelerdir.
*- Kurumların toplumla etkileşimi sonucu oluşan kararlarından ve eylemlerinde geçerli olan ahlaki ilkeler, değerler ve standartlar iş etiğini oluşturur.
İŞ ETİĞİ YAKLAŞIMLARI ŞUNLARDIR:
-Faydacılık -Haklar Yaklaşımı -Adalet Kuramı Yaklaşımı -Bütünleştirici sosyal sözleşme Kuramı
ETİK DAVRANIŞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:
-Bireyin ahlaki gelişim seviyesi
-Bireysel Özellikler
-Yapısal Değişkenler
-Örgüt Kültürü
-Sorunun Etki Gücü
*-Paydaş yaklaşımı, 1980’lerde Edward Freeman tarafından geliştirilmiştir.
*Sosyal Sorumluluk: İşletmenin yasal ve ekonomik yükümlülüklerinin yanı sıra toplumun iyiliği için doğru şeyler yapmak ve bu doğru şeyleri doğru yöntemlere yapma niyeti olarak tanımlanabilir.
*GRI(Global Reporting İnitiative): Bütünleşik sorumluluk raporlaması konusunda dünya çapında en yaygın olarak kabul görmüş inisyatiftir.
*Haklar Yaklaşımı: Bireyselcilik yaklaşımı olarak da anılan bu yaklaşımın temel sorusu ‘’nelere hakkım var?’’dır. İnsanların sahip oldukları haklar kapsamında;özgürlük hakları ve refah haklarından söz edilir. İfade özgürlüğü,seyahat özgürlüğü ilk gruba;mülkiyet,beslenme hakkı,sağlık hizmeti-sağlığı koruma hakkı ikinci gruba örnek olarak verilebilir.İlk grupta söz konusu haklara, toplumun öteki bireylerinin müdahale etmemeleri beklenirken diğerinde ise toplumun öteki bireylerinin katılımı ve çabası gereklidir.
*-Sorunun Etki Gücü: Herhangi bir çalışan, iş yerinden birkaç malzemeyi evine götürmekte tereddüt etmezken şirketin parasını zimmete geçirme konusunda son derece duyarlılık gösterebilir. Bu da göstermektedir ki etik meselenin özellikleri etik davranışı etkilemektedir.Sorunun etki gücünü belirlemek için kullanılan birtakım ölçüler vardır.
*-Misyon ve Değer Açıklamaları: İşletmenin amaçları, inançları ve değerlerini kapsar.Misyon ifadeleri kısaca işletmenin varlık nedenini açıklar. İçeriğinde kurum felsefesi, iş yapma felsefesi, işletmenin kendisini nasıl gördüğü,hangi ürün veya hizmetle,hangi pazarlara ya da müşterilere ulaşacağı,teknolojisi,büyüme-karlılık üzerindeki düşünceleri, vermek istediği imaj konularında ifadeler bulunur. Küçük ve orta ölçekli, özellikle de büyük ölçekli örgütlerin yazılı, kamuya açıklanmış misyon ifadeleri bulunur.
*-Risk Analizi ve Yönetimi: Risk yönetimi ve risklerin azaltılması yaklaşımları işletmelerin en çok üzerinde durdukları konulardır.Finansal getiri, iyi intiba ve başarı üzerinde sıklıkla etkili olmakla birlikte, risk yönetimi iş etiğinin de ilgi alanlarından biridir. İşletmelerin basında, halkla ilişkiler çalışmalarında ve diğer bütün ilişkilerinde kullandıkları dil, işlenen konu ne olursa olsun,, faaliyette bulunan coğrafyanın değerleriyle çatışmamalı, etiği dışlamadan ve genel kabul gören bir üslupla yürütülen çalışmalar bütünü olmalıdır.
*-Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi: İdealist ve tartışmalı bir bakış açısı ortaya koymasına rağmen, ulaşılması gereken spesifik bir amaca da işaret etmektedir. İşletmelerin amacı ve sorumluluğu konusunda bir çerçeve önerisi olan sürdürülebilir, daha net olarak ‘’üçlü sorumluluk-triple bottom line’’ olarak ifade edilmiştir. John Elkington’un (1998) babası ve hararetli savunucusu olduğu bu anlayış, işletmelerin bir tek hedefi olduğu fikrini reddeder.
*- Paydaş geri bildirimleri pek çok araçla toplanabilir. Paydaşların işletme ve uygulamaları hakkındaki genel değerlendirmeleri, paydaş tamini veya itibar araştırmalarıyla elde edilebilir.Belirli konuların çözümünde veya oluşumunda işletmenin katkısını paydaşların algılarına göre ölçmek de mümkündür. Paydaşların oluşturduğu blog, web sitesi, podcast ve haber bültenleri gibi ortamlar ölçüm amaçlı kullanılabilir.
*-Etik İkilem: Birbiriyle çatışan ancak her ikisinin de geçerli etik yönleri olan iki seçenekten birinin seçilmesinin gerektiği durumdur.
*-Adalet Kuramı Yaklaşımının Güçlü Tarafı, Kurallar ve düzenlemelerle işletmede bazı satatü ve grupların ayrıcalıklı olmasının önüne geçilmesi, işletmede tüm kesimlerin kaynaklardan ve fırsatlardan eşit düzeyde pay almasına imkan sağlamasıdır.
*-Bireysel Özellikler: Bireyin erken yaşlarda ailesinden,arkadaşlarından,öğretmenlerinden ve diğerlerinden öğrendiği ve geliştirdiği değerler, neyin doğru, neyin yanlış olduğu konusunda temel muhakemelerini belirleyendir.
*-Organizasyonların Sorumlulukları Bağlamında İki Önemli Konudan Söz Edilir. Bunlar:
-Sürdürebilirlik -Paydaş Kuramı
*-Sosyal Sorumlu Bir İşletme Olma Yolundaki İşlemler Şunlar:
-Kurum kültürünün gözden geçirilmesi
-Paydaş gruplarının tanınması
-İşletmenin sosyal sorumluluk alanlarının tespit edilmesi
-Kaynaklar ve önceliklerin belirlenmesi
-Paydaşlardan geribildirim alınması
-Paydaşlarla ilgili konunun belirlenmesi
4.ÜNİTE İŞLETMELERİN KURULUŞU VE BÜYÜMESİ
İŞLETMELERİN KURULUŞU: İşletme kurma, girişimcinin fikriyle başlayan bir süreçtir.
Girişimci : Kar elde etmek için üretim. Risk üstlenir,bir ihtiyacı teşhis eder.
Kuruluşu: -Girişimcinin fikriyle başlayan bir süreç,
-Bir ihtiyaci teşhis ederek,iç fikrine dönüştüren ve gerekli riskleri üstlenerek ticari işletme kuran kişi,
-En önemli faktör, ‘’kar elde etmek’’ yada ‘’kazanç isteği’’ dir.
Yatırım=İşletmeye kâr sağlamak için yapılan harcamadır.
Yatırım Faliyetlerine Başlarken Girişimci;
-İşletmeyi kurmayı hedeflediği ülkenin ekonomik durumu
-İşletmenin içinde bulunacağı Pazar ve rakiplerini
-Doğal kaynak kullanımı
-Yeni teknoloji
*İşletme kurarken önceden belirlenen bir plan çerçevesinde kurma faaliyeti yürütmelidir;– Yatırım projesi –Ön araştırma – Fizibilite çalışmaları
1-)Yatırım Projesi: Başlangıç ve bitiş noktalarının gösterildiği bir kuruluş planlamasıdır.
2-)Ön Araştırma: İşletme kurmadan önce çeşitli araştırmalar yapar.Çok sayıda alternatif proje arasından,uygulaya bileceği en iyi proje kararı vermektedir.
3-)Fizibilite Çalışmaları=Kurulmak istenen işletmenin üreteceği malın maliyeti, satış fiyatı, müşteri beklentileri,kurulacağı yer ile ilgili araştırmalar yapılır.
Fizibiliye çalışmaları bazı kapsamlı çalışmalar içerir;-ekonomik-teknik-mali-hukuk araştırmaları
1-)Ekonomik Araştırmaları;
a-)-Piyasa araştırması ve talep tahmini
b-)-Kuruluş yerinin seçimi
c-)-Büyüklük ve kapasite seçimi
a-)Piyasa Araştırma ve Talep Tahmini= İşletmenin üreteceği veya pazarlayacağı mal ve hizmetlerin nekadar olacağını ve nasıl üretileceğini saptamak için yapılır.
b-)Kuruluş Yerinin Seçimi=Kuruluş yeri seçerken uzak bir yer seçilmemeli şehrin belli yerinde insanların kolay temin edebileceği bir yer olmalı.
Misal salça üretiyoruz ,domates tarlasının yakınında bir yere kurulmalı ki domatesler çürümesin, daha kolay ulaşılsın,hemde maliyetten fayda sağlarız..
c-)Büyüklük ve Kapasite Seçimi=Piyasa araştırması ve talep tahmini çalışmalarından elde edilen bilgilere göre, işletme büyüklüğü belirlenir.
2-)Teknik Araştırmalar=Projenin teknik olarak yapılabildiğini araştırmak için teknik elemanlar tarafından yapılan analizdir.
3-)Finansal Araştırmalar=Elde bulunan projenin hayata geçirilebilmesi için gerekli finansal kaynakların ne kadar olacağı,nereden ve nasıl sağlanacağına ilişkin konuları kapsar.
4-)Hukuki Araştırmalar: İşletmelerin kurulacağı yerin seçimi, kurulması ve üretim için gerekli izinlerin alınması, sermaye ihtiyacı, vergi tahakkuku, kredi sağlama olanakları gibi konular hukuksal araştırma yapılarak sağlanır.
KURULUŞ ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE YATIRIM KARARI
Verimlilik: Emek, sermaye, arazi, malzeme, enerji ve bilginin etkin kullanımıdır.
-Girişimci, yatırım kararı almadan önce kesin proje, projenin uygulanması ve deneme üretimi gibi aşamalara da dikkat etmek zorundadır. Çünkü bu aşamalardan sonra girişimci, kuracağı işletmenin yerini belirler.
Bu Aşamalarda;
-Kesin Proje -Projenin Uygulanması -Deneme Üretimi
Kuruluş Yerinin Belirlenmesi: İşletmelerin faaliyetlerinin sürsürecekleri yerdir.
Kuruluş Sırasında Yapılacak İşlemler=
-İş yerinin ticaret ünvanının belirlemesi.Örn=Yaşam Limited Şirketi
-Sözleşme hazırlanıp noterde onaylanır.
-Bir dilekçeyle sanayı ticaret bölge müdürlüğüne başvurulması
-Ticaret sicil gazetesşnde yayınlanması
-Vergi dairesine başvuru yapılması
-İşletmenin kullanacağı matbu evrakların basımı
-Vergi levhasının ve numarasının alınması
-S.s.k ve bağkur işlemleri yapılmalıdır
İşgücü=Uzmanlaşmış kişileri işe almak deneyimli kişileri almak,ne yaptığını bilen kişilerle çalışmak işletme için önemlidir
Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler=
-Hammadde
-Pazara Yakınlık-Ulaştırma
-İşgücü
-Enerji ve su kaynakları
-İklim koşulları-Teşvik ve sınırlamalar
*Hammadde=> Örn—meyve sebze satıyoruz müşteriye taze sunmalıyız,bu yüzden hammaddeye yakın olmak durumunda.olması önemlidir .Yada petrol kullanıcaksak hammaddeye yakınlık okadar öneml değildir.
*Pazara yakınlık=>Ne kadar yakınsak pazara tüketim okadar fazladır Müşterilere kolayca ulaşılabilir.Müşteriler ulaşamadıkları yerlere pek gitmezler örn—Alışveriş yerleri kolayca ulaşılabilecek yerdedir.
*İklim koşulları=> Örn—Tarımla ilgili bir işletme ,pamuk yetiştirebilceğimiz yerlerde kurulması gerekir.Turizm ise Akdeniz bölgesinde daha çok işletmeler kurulmalıdır.
*Teşvik veSınırlandırma=>İhracatı destekleyen teşvikler olabilir.Yada küçük orta işletmelerin büyümesi için kredi sağlanabilir.
Bazende sınırlamalar koymakta.Bu mal buraya giremez gibi.Bazı malların sınırlamasını bilmek zorunda.Özellikle hammeddesini ülke içerisine sokamıyorsa o işletmeyi hiç kurmaması gerekiyor.
İşletmelerin Büyüme Nedenleri
-İşletmelerin kârlarını arttırmak istemeleri
-Piyasada iyi bir yer edinerek hammaddeye daha kolay ve uygun şartlarda ulaşmak istemeleri
-Büyük işletmelerin yeniliklerini takip etmesi ve satın almasının daha kolay olması
-İşletmeler büyüdükçe,iş arayanların veya yöneticilerin de çalışmak istediği, daha fazla tercih edilen işletmeler olmaları
-Büyük işletmelerin,d,ğer işletmelerle,yerel yönetimle,resmi dairelerle ve medyayla da ilişkilerinin iyi olmasıdır
İŞLETMELERİN BÜYÜME ŞEKİLLERİ
1-)İçsel Büyüme=Kendi kaynaklarını kullanarak işletme büyüme yaratnaya çalışmasıdır.Kendi kaynaklarını kendi teğmin ediyor.
a-)Yatay Büyüme b-)Pazara Nüfuz Etme c-)Ürün Farklılaştırma d-)Pazar Farklılaştırma e-)Dikey büyüme
Dışsal Büyüme=Diğer işletmelerin tamamının yada bir bölümünün ele geçirecek yada yönetimlerini denetim altına alarak büyüme vardır.
a-)Dikey Birleşme b-)Yatay Birleşme d-)Çapraz Birleşme
Büyümenin Üstünlükleri(-Yararları-)=
-Pazarda yer edinme
-Tanınmak ve marka olmak
-AR-GE
-Uluslararası bağlantılar
-Uzmanlık
Büyümenin Sakıncaları=
-Bürokrasi
-Çalışanların olumsuz etkilenmesi
-Eş güdüm(koordinasyon) sorunu
BÜYÜMENİN SAKINCALARI İLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ
1-)Büyükten Küçüğe Yaklaşımı: Faaliyet özerkliğine ve kendine özgü gelir ve giderlere sahip olan daha küçük ölçekli işletmelere bölünür.Büyük işletmenin üst yönetimi birden fazla bağımsız işletmeyi denetler.Tüm denetim üst yönetime aittir.
2-)Küçükten Büyüğe Yaklaşımı: Küçük işletme olmanın üstün yönü ise esnek bir yapıya sahip olmaktır.Büyük işletmelerdeki bürokratik yapıya sahip olmadıkları için,prosedürler çok fazla değildir, bu yüzden de işler daha kolay ve çalışanlar açısından da zamanında bitirilir.
HUKUKİ VE EKONOMİK AÇIDAN BİRLEŞMELER(aralarındaki farklar önemlidir bu konuda )
-Centilmenlik Anlaşması
-Konsorsiyum
-Kartel
-Konsern
-Tröst
-Holding
-Merger(tam birleşme)
*1-)Centilmenlik Anlaşması=>Birkaç işletme bir araya geliyor ve bunlar rekabeti sınırlamak için bir araya geliyor ve sektörlerdeki durumların güçlendirmek için bir anlaşma yapıyorlar
-İşletmenin hukuki yapısı korunur.
-Genellikle sözlü bir anlaşmadır ve yazıya dökülmez.
-İşbirliği kuruluyor rekabet sınırlıyorlar.
Örn—Bankalar,şu kadar faizle şu kadar kredi vermeyi düşünüyorum , ben 1.19 veriyorsam sen en aşağı 1.18 vericeksin anlaştık mı? gibi
*2-)Konsorsiyum=>Bir ortaklık farkı veya aynı sektörde yer alan ulusal veya uluslararası işletmelerle yapılabilir.
-Yeni işletme kurma zorunluluğu yoktur.
-İşletmeler genellikle proje için konsorsiyuma giderler.
-İşletmeler yasal ve ekonomik bağımsızlığını zedelemeksizin belirli bir işi gerçekleştirmek için anlaşarak, geçici bir süre işbirliği yaparlar.
Örneğin-- Ojeler,mesela yol yapımı yol yapımında bir inşaat şirketi almak zorunda .Bir hazır beton şirketiyle anlaşılmak zorunda.Planlacılarla anlaşılmak zorunda orda çalışıcak işçilerle anlaşılmak zorunda bunlar belli bir zamanda bir araya geliyor ve iş tamamlandıktan sonra ayrılıyorlar.
*3-)Kartel=> Aynı sektörde ve aynı işi yapan iki veya daha fazla işletmeler.
-örn—İki bisküvi fabrikasının bir araya gelip hukuki bağımsızlıklarını yitirmeden yaptıkları bir anlaşmadır.
-Yazılı bir anlaşmadır.
a-)Miktar Kartelleri b-)Fiyat Kartelleri c-)Pazarlama kartelleri d-)Satın Alma Kartelleri
*4-)Konsern=> İşletmelerin finansal ve örgüt yapılarında değişiklikler yapılarak rekabete daha elverişli duruma getirilirler.
-İşletmeler ekonomik bağımsızlıklarını büyük ölçüde kaybederler,ancak yasak bağımsızlıklarını korurlar.
*5-)Tröst=>Yasal ve ekonomik özgürlüklerini kaybediyorlar.
-Tekelleşme var
-Yasaklanmıştır bu birleşme.
*6-)Holding=> Ekonomik yasal tüm bağımsızlıklar gidiyor.İşetmenin başka işletmelerin hisse senetlerini alarak işletmenin yönetimini ele geçirmesidir.
*7-)Merger(Tam Birleşme)=>İki veya daha fazla işletmenin tek işletme haline gelmesidir.
-Bir işletme, başka bir işletmeyi satın alıp kendi bünyesinde katabileceği gibi, her iki işletmenin yeni bir işletme olarak ortaya çıkması da olasıdır.
-örn—Aişletmesi Bişletmesini satın alıyor ,ya isimi A olarak kalıyor yada C olarak değiştiriliyor.Yeni bir işletme olarak ortaya çıkar.
İŞLETMELERDE KÜÇÜLME
-İşletmedeki maliyetleri düşürmek
-İşletmedeki karar sürecini hızlandırmak
-Rakiplerin yaptıklarına daha kısa sürede cevap verebilmek
-İşletmenin iç ve dış çevresinde yaşanan iletişimle ilgili sorunları azaltabilmek
-Sonuç odaklı bir işletme haline gelebilmek
-Müşteri odaklı bir işletme olabilmek
-Verimliliği arttırmak.
1.ÜNİTE: İŞLETMELER VE ÖZELLİKLERİ
İŞLETME:İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal yada hizmet sunan yada pazarlayan kuruluşlardır.
Özellikleri
-Ekonomik bir etkinlik gerçekleştirir. –Üretim yada satın alma ve dağıtım faaliyetlerini yerine getirir. –Mal ve hizmetle ilgili iş anlaşmaları yapar. –Süreklilik ve düzenlilik gösterir. –Bireylerin ihtiyaçlarını karşılayarak kar sağlama amacını güder. –Risk taşır. –İnsanlar için önemli ve kritik bir faktördür.
İŞLETME BİLİMİ
İşletme bilimin inceleme ve araştırma konusunu işletmeler oluşturur.İşletme biliminin amaçları işletmelerin iç ve dış çevresindeki olayları;
-İnceleme, -Bunların nedenlerini araştırma, -Açıklama ve -Belirli ilkeleri ortaya koyma olarak sıralanabilir.
İŞLETMELERDE AMAÇ
1-)Kar elde etmek: Özel girişimler için özel işletmelerin temel amacı kar elde etmek oluır.
2-)Topluma hizmet etmek: Kamu hizmetlilerinin yada sivil toplum kuruluşları için.
ÇAĞDAŞ ANLAMDAKİ İŞLETMELERİN AMAÇLARI
- Kar -Ekonomik Sürdürülebilirlik -Sosyal Sürdürebilirlik -Çevresel Sürdürülebilirlik
Özel Amaçlar ¬
a) Uzun Dönemli Büyüme
b) Tüketicilere Nitelikli Mal Sunma
c) Çalışanlara Uygun ücret Verme
FAYDA:Mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını giderme özelliğine denir.
İHTİYAÇ: Karşılandıklarında, insanlara zevk ve haz veren, karşılanmadığında acı ve sıkıntı veren yaşatırlardır.
İhtiyaç araştırmacısı; ‘’ Abraham Maslow’’ un ihtiyaç hiyerarşisi’dir.
-Hiyeraşinin yada Piramidin tabanındaki ihtiyaçlar:
-Fizyolojik -Güvenlik -Ait olma ve sevgi -Saygı -Kendini gerçekleştirme
İNOVASYON: Piyasaya çıkabilen ticari hale gelen yeniliğe denir.
ÜRETİM FAKTÖRLERİ
1-)Doğal kaynaklar
oğadan elde edilen, doğrudan veya işlenerek kullanılan her tür maddeyi içerir.2-)Emek(İş gücü): İşletmelerde üretimi ortaya koyan insan kaynağını ifade eder.
3-)Sermaye(Kapital) :Üretimde yararlanılan para ve parasal değeri olan her tür donanımdır.
4-)Girişimcilik(Müteşebbis): Mal ve hizmet üretimi için üretim öğelerinin bir araya getirilmesini sağlayan kişidir girişimci.
Kendisi dışındaki üretim faktörlerini doğal kaynaklar, emek ve sermayeyi bir araya getirerek mal ve hizmet üretmek Girişimcilik’tir.
İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARI
-Endüstri -Ticaret -Hizmet
İşletmeler işlevlerine göre gruplandırıldığında, Muhasebe ve Ar-Ge , Destekleyici işlev arasında yer alır.
İŞLETME BİLİMİ: İşletmelerin kuruluşu, Finansman, üretim araçlarının sağlanması, üretilen mal ve hizmetlerin pazarlanması, örgütlenip, yönetilmeleri ve parasal olayların İzlenmesi konulanın ele alıp inceleyen bilim dalıdır.
İŞLETMELERİN İŞLEVLERİ(fonksiyonları)
-Yönetim -Pazarlama -Üretim -Finansman -Muhasebe -İnsan kaynakları -Halkla İlişkiler(PR) -Araştırma geliştirme(AR_GE)
İŞLETMELERİN BAŞARI KOŞULLARI
-Doğru örgütlenme -Etkin Yönetim --Girişimcinin nitelikleri
İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI
BÜYÜKLÜKLERİ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Niceliksel Ölçüler: Sayısal olarak ölçülebilen kriterlerdir.
a-)Mikro İşletme: 10 Kişiden az 1 milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir.
b-)Küçük İşletme:50 kişiden az 5 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeler.
c-)Orta Büyüklükteki İşletme: 250 kişiden az 25 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeler.
d-)Büyük İşletmeler: 250 kişiden fazla 25 milyon Türk lirasını aşan işletmelerdir.
2-)Niteliksel Ölçüler:Sayısal olarak ölçülemeyen kriterlerdir.
YAPTIKLARI İŞ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Ürün Üreten İşletmeler(İmalatçı yada Üretici): Somut ve maddi olan şeyleri üretirler.
2-)Hizmet Üreten İşletmeler:Soyut, stok edilemeyen ama insan ihtiyacı olan çıktılardır.(Hastaneler,Otel,Bankalar,Hava Yolları)
3-)Ticaret İşletmeler: Ürün üreten işletmelerle tüketiciler arasındaki fonksiyonları yaparlar.
SERMAYE MÜLKİYETİ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
1-)Yerli İşletmeler: Bir ülkedeki işletmelerin mülkiyeti, o ülkedeki girişimci kişi yada kurumların (devlet,yerel yönetimler,sivil kuruluşlar) ise bunlar tarafından yönetiliyorsa bunlara denir.
a-)Özel İşletmeler: Üretim araçlarının mülkiyeti özel kişilerin elinde bulunan işletmelerdir.
b-)Kamu İşletmeler: Sermayesinin tümü yada çoğunluğu devlete ya da kamu tüzel Yabancı Sermayeli İşletmeler, üretim araçlarının mülkiyeti başka ülke girişimcilerinin olan işletmelerdir.
b-1-)İktisadi Devlet Teşekküllerinin Özellikleri: - Sermayenin tamamı devlettir. –Verimlilik ve karlılık ilkelerine göre çalışırlar.
-Bakanlar Kurulu kararıyla kurulabilir. –Genel Muhasebe ve Sayıştay denetimine tabi değillerdir. –Genel kurulları yoktur.
-Genel Müdürlük tarafından yönetilir. –Denetim TBMM adına Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yapılır.
b-2-)Kamu İktisadi Kuruluşlarının Özellikleri: -Sermayenin tamamı devlete aittir. –Bakanlar Kurulu kararıyla kurulurlar.
–Tüzel kişiliğe sahiptirler. –Sayıştay denetimine ve Genel Muhasebe kanuna tabi değillerdir. –Tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri verimlilik esasına göre üretir ve pazarlar. –Kamu İktisadi Kuruluşların hemde İktisadi Devlet Teşekkülerin yapılarında müessese, bağlı ortalık, iştirak ve işletmeler vardır.
2-)Yabancı İşletmeler:Başka ülkeden gelen girişimcinin o ülkede kurduğu işletmeye ise yabancı işletmeler denir.
DÜNYA ÖLÇEĞİNE GÖRE İŞLETMELER
1-)Ulusal İşletmeler:Bir ülkede kurulmuş sahipliği ve yönetimi, kurulduğu ülke insanları tarafından yürütülrn, üretimi ve pazarlaması o ülke içerinde yapılan işletmelerdir.
2-)Uluslar arası İşletmeler:Bir ülkede kurulmuş ancak faaliyetlerden bir kısmı başka ülkelerde yürütülüyorsa örneğin Türkiye’de üretimi yapılıyor, üretimin önemli bir kısmı başka ülkelerde satılıyorsa, bu tür işletmelere uluslar arası işletmelerdir.
3-)Çokuluslu İşletmeler:Uluslar arası işletmelerin büyümüş şeklidir.
Özellikleri: -Üretim birden fazla dış ülkede yapılır. –Ülke birimleri, belirli bir bağımsızlık içinde çalışır. –Sermaye sahipliği ikiden fazla ülkeye yayılmıştır. –Birimlerin tepe yöneticileri genel merkezden görevlendirilir. –İhtiyaç duyulan finansman uluslar arası sermaye piyasalarından sağlanır.
YASAL STATÜ BAKIMINDAN İŞLETME TÜRLERİ
ÖZEL İŞLETMELER
I-)Tek Kişi İşletmeleri
II-)Şirket Şeklindeki İşletmeler
1-)Adi Şirketler
2-)Ticaret Şirketleri
-Şahıs Şirketleri
Kollektif Şirket
Adi Komandit Şirket
-Sermaye Şirketleri
Anonim Şirket
Limitet Şirket
Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
III-)Kooperatifler
IV-)Dernek ve Vakıf İşletmeleri
İŞLETMELERİN BAŞARISININ TEMEL GÖSTERGELERİ
VERİMLİLİK (PRODÜKTİVİTE): Verimlilik girdi ile çıktı arasındaki ilişkidir.
KARLILIK (RANTABİLİTE) : Belirli bir dönemdeki gelirlerle giderler arasındaki olumlu farktır.
ETKİLİLİK: Amaçlara ne derecede ulaşılabildiğini gösterir.
YENİLİKÇİLİK: Globalleşmeyle birlikte işletmeler için önemli ve yeni bir strateji uygulamalar yapan yani yenililikler yapan işletmelerdir.
2.ÜNİTE İŞLETME ÇEVRESİ
İŞLETME ÇEVRESİ: İşletmenin sınırları dışında kalan herşey.
ÇEVRE
Girdi------------------İşletme-------------------Çıktı
Girdi: -İnsan -Hammadde -Bilgi -Finansman
İşletme: -Üretim -Pazarlama -Yönetim ve organizasyon -Araştırma ve Geliştirme -Finansal Yönetim -İnsan Kaynakları
Çıktı: -Mallar -Hizmetler -Fikirler -Atıklar
BİR SİSTEM OLARAK İŞLETME ÇEVRESİ
Genel Sistem Yaklaşımı:Avusturyalı biyolog ‘’Karl Ludwing’’ 1920’li yıllar arasında geliştirmiştir.
Genel sistem Yaklaşımı olgu, olay veya sistemlerin incelenmesinde karşılıklı ve çevresel ilişkileri de göz önünde bulundurmaktadır.
Sistem: Çevreyle ve birbirleriyle ilişkili çeşitli bileşenlerden veya bir başka deyişle, alt sistemlerden oluşan bir bütündür.
Alt Sistem: Sistemin kendi içerisinde bütünlük arz eden alt bileşenleridir.
Açık Sistem: Çevresiyle insan,bilgi,hammadde ve enerji alışverişi olan sistemlerdir.
Kapalı Sistem: Açık sistemden yoksun olanlardır.
Genel Sistem Yaklaşım Kavramları
Sinerji: Bütünün kendisini oluşturan parçaların tek başlarına yaratabilecekleri değerlerin toplamından daha fazla bir değer yaratması durumudur.
Entropi: Bütün sistemlerin yok olma durumudur.
Ekofinalite: Belli sonuçlara ulaşabilmek için farklı yollar kullanma durumudur.
İŞLETME ÇEVRESİNİN TEMEL SEVİYELERİ
İşletme Çevresi: İşletme içinden başlayan ve çeşitli katmanları olan bir yapıyı ifade eder.
İç çevre: İşletme sınırları içinde kalan ve işletmenin misyonunu,vizyonunu,temel yeteneklerini,örgüt yapısını ve örgütsel kültürünü içinde barındıran bir alt sistemler topluluğudur.
Sektörel Çevre: Makro çevresi olarak düşünülebilir.
İŞLETMENİN GENEL ÇEVRESİ: Genel çevre ilk önce sektörel çevreyi etkiliyor sonra işletmeyi etkiliyor. En dış katmandır.
SİYASAL-YASAL ÇEVRE: Siyasal çevre ülkedeki gücün dağılımıyla ilgili güç tek bir merkezde toplanır ise otokratik yapı oluyor. Yasal çevre ise siyasal çevrenin somutlaşmış halidir.
EKONOMİK ÇEVRE:İşletmelerin var olan kıt kaynakları kullanarak,sonsuz insan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için üretim yaptıkları ortamdır.
Noktaları: -Ekonominin güncel durumu -ekonominin konjonktürel yapısı -ekonomide yaşanan yapısal değişim
SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRE: İşletme çevresindeki toplumsal yapıyı ve işletmenin faaliyet gösterdiği toplumun kültürel değerlerini içeren çevresel bir birleşendir.
Demografik Özellik: Bir ülkedeki yapısı,güncel durumu ve değişim eğilimleri olarak tanımlanır.
-Temel Değerlerin, değiştirilmesi oldukça güçtür. İkincil Değerler, göreceli olarak daha kolay değişebilir.
TEKNOLOJİK ÇEVRE
Teknoloji: Girdileri çıktılara dönüştürmek için gerekli olan uzmanlık,bilgi,araç ve yetenek şeklinde tanımlanabilir.
-Teknolojil yenilikler ürüne veya sürece ilişkin olabilir.
DOĞAL ÇEVRE: Doğal kaynaklar ile iklimsel,coğrafi ve jeolojik etkenler işletmelerin doğal çevresini oluşturmaktadır.
Doğal Afetler: İşletmecilik faaliyetlerinin kesintiye uğramasına veya tamamen sonlandırılmasına neden olabilir.
KÜRESEL ÇEVRE:İşletmelerin tüm çevresini etkileyebilme potansiyeli olan en dış çevre işletmenidir.
İŞLETMENİN SEKTÖREL ÇEVRESİ: İşletmenin iç çevresi ile işletmenin genel çevresi arasında yer alan ve işletme faaliyetleri doğrudan etkiliyebilen bir yapıdır.
-İşletmelerin sektörel çevresinin temel olarak beş bileşenden oluşturduğu belirtilebilir.Bu bileşenler;
1-)Rakipler ve Rekabet :Aynı veya benzer ürünleri üreterek piyasaya sunan herhangi bir işletme, aynı sektörde faaliyet gösteren bir başka işletmenin Rakibi olarak tanımlanır. İşletmeler rakipleriyle fiyat,ürün kalitesi,ürün çeşitliliği,ürünlerin kolay erişilebilirliği, ürünlerin özellikleri ve müşterilere sağladıkları satış sonrası hizmetlerin kalitesi gibi konularda rekabet etmektedirler.
-Değişim maliyetleri: Müşterilerin belli bir işletmenin sağladığı mal ve hizmeti satın almak yerine,rakip işletmelerin sağladığı benzer mal veya hizmeti tercih etmeleri durumunda katlanmak zorunda kalacakları maliyetlerdir.
-Rakipler ve işletmelerin, faaliyet gösterdikleri sektördeki rekabetin şiddeti, işletmelerin performansını doğrudan etkileyebilmektedir.
2-)Müşteriler: İşletmelerin sundukları ürünleri kendi bireysel ihtiyaçlarını karşılamak için talep edebilecekleri gibi,yeniden satmak veya kendi üretim süreçlerinde kullanmak üzere de talep ederler.
-Bireysel müşteriler, işletmelerin çıktılarını kendi ihtiyaçlarını karşılamak için talep ederken endüstriyel müşteriler bu çıktıları üretim süreçlerinde kullanmak veya yeniden satmak için talep ederler.
-Genişletilmiş Ürün Kavramı: Satın alınan herhangi bir ürünün somut faydasına eşlik eden satış sonrası hizmetler,garanti koşulları,ödeme kolaylıkları ve ürün imajı gibi etkenleri kapsayan daha bütünleşik bir yapıyı ifade etmektedir.
3-)Tedarikçiler ve Stratejik Ortaklıklar: İşletmecilik süreçleri için gerekli olan girdilerin önemli bir bölümü tedarikçiler tarafından sağlanmaktadırlar.
4-)İşgücü Piyasası: İşletmenin faaliyetleri için ihtiyaç duyduğu emek, İşgücü piyasasından karşılanmaktadır.
DÜZENLEYİCİ KURUMLAR VE ÇIKAR GRUPLARI
Düzenleyici Kurumlar,Devlet tarafından kamu yararını korumak amacıyla kurulmuş, belli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren, bu alanlardaki uygulama kalıplarını belirleyen veya çeşitli düzenlemeler yapan resmi kuruluşlardır.
Çıkar Grupları, Devlet tarafından oluşturulmuş resmi yapıyı ifade eder.
Düzenleyici Kurumlar ve Çıkar Grupları, İşletmenin faaliyetlerini doğrudan etkileyebilen önemli çevresel faktörlerdir.
İnternet Tabanlı Sosyal Ağlar, Üzerinden faaliyet gösterme eğiliminde oldukları belirtilebilir.
İŞLETMENİN İÇ ÇEVRESİ: İşletme çevresinin en alt seviyeli sistemidir.
MİSYON: Bir işletmenin var olma nedeni olarak tanımlanır.İşletmenin bugünüyle
VİZYON: İşletmenin gelecekte kendini görmek istediği konumu tanımlamaktadır.İşletmenin geleceğiyle
TEMEL YETENEKLER:İşletmelerin en iyi bildikleri ve yaptıkları işler onların temel yetenekleri olarak tanımlanır.
ÖRGÜT YAPISI: Yetkinin işletme içindeki dağılımını,işletmedeki iletişim kanallarını ve işletme amaçları arasındaki hiyerarşik düzeni betimler.
ÖRGÜT KÜLTÜRÜ:İşletmelerin beşeri boyutuyla ve toplum işletme etkileşimiyle yakından ilgili bir kavramdır.
İŞLETMELER VE ÇEVRESEL BELİRSİZLİK: Çevre,işletmeler için hem fırsatlar sunmakta hem de tehditler yaratmaktadır.Çevresel Belirsizlikler,İşletmenin fırsatları ve tehditleri algılamalarını zorlaştırmaktadır.
3.ÜNİTE ETİK VE SOSYAL SORUMLULUK
*Faydacı kuram, etik karar almada sayısal yöntem elde etmek kaygısı taşır.Çoğunluğun en iyi faydası için olana ulaşmak,temel amacıdır.
* İşletmelerde üç tür adalet gözetilmelidir.Bunlar; dağıtım adaleri, prosedürel/ işlemsel adalet ve etkileşimsel adalettir.
*-Yeni olan bütünleşik sosyal sözleşme kuramı, iş etiğine deneysel/görgül/ampirik (ne) ve normatif (ne olmalı) yaklaşımların birleştirilmesini önerir.
*Klasik Görüş, İşletme yönetimlerinin tek sosyal sorumluluğunun kar maksimizasyonu olduğunu söyler.Bu yaklaşımın en hararetli savunucusu ekonomist ve Nobel ödülü sahibi Milton Friedman’dır.
*Sosyo-ekonomik görüş, yönetimin sosyal sorumluluğunun kar elde etmenin ötesinde,toplumun refahını korumayı ve iyileştirmeyi de kapsadığını savunur.
İŞLETMELER AÇISINDAN SOSYAL SORUMLULUK DÖRT BÖLÜMDE İNCELENİR:
-Ekonomik sorumluluk -Yasal sorumluluklar -Etik sorumluluklar -Hayırseverlik sorumluluğu
*Sürdürebilir Kalkınma, (Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu,1987), dgenel olarak ‘’gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğine zarar vermeksizin, bugünkü nesillerin ihtiyaçlarını karşılayacak kalkınma’’ olarak tanımlanır.
*-İşletmeden işletmeye değişmekle birlikte bir üretim işletmesi için devler, işletme sahipleri, tedarikçiler, çalışanlar,müşteriler, yerel toplum paydaşlar grubu içinde sıralanabilir.
*-İşletmelerin sosyal sorumluluğu ile bağlantılı iki önemli kavram vardır. Bunlar kurumsal vatandaşlık ve itibarıdır.
*Caux İlkeleri(Minnesota İlkeleri), Uluslararası alanda ve çeşitli kültürlerde faaliyette bulunan işletmeler için oluşturulmuş kapsamlı bir etik kurallar setini ortaya koyar.
*Etik: Bir kişi veya grubun davranışlarının doğruluğunu ve yanlışlığını belirleyen kurallar ve ilkelerdir.
*- Kurumların toplumla etkileşimi sonucu oluşan kararlarından ve eylemlerinde geçerli olan ahlaki ilkeler, değerler ve standartlar iş etiğini oluşturur.
İŞ ETİĞİ YAKLAŞIMLARI ŞUNLARDIR:
-Faydacılık -Haklar Yaklaşımı -Adalet Kuramı Yaklaşımı -Bütünleştirici sosyal sözleşme Kuramı
ETİK DAVRANIŞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:
-Bireyin ahlaki gelişim seviyesi
-Bireysel Özellikler
-Yapısal Değişkenler
-Örgüt Kültürü
-Sorunun Etki Gücü
*-Paydaş yaklaşımı, 1980’lerde Edward Freeman tarafından geliştirilmiştir.
*Sosyal Sorumluluk: İşletmenin yasal ve ekonomik yükümlülüklerinin yanı sıra toplumun iyiliği için doğru şeyler yapmak ve bu doğru şeyleri doğru yöntemlere yapma niyeti olarak tanımlanabilir.
*GRI(Global Reporting İnitiative): Bütünleşik sorumluluk raporlaması konusunda dünya çapında en yaygın olarak kabul görmüş inisyatiftir.
*Haklar Yaklaşımı: Bireyselcilik yaklaşımı olarak da anılan bu yaklaşımın temel sorusu ‘’nelere hakkım var?’’dır. İnsanların sahip oldukları haklar kapsamında;özgürlük hakları ve refah haklarından söz edilir. İfade özgürlüğü,seyahat özgürlüğü ilk gruba;mülkiyet,beslenme hakkı,sağlık hizmeti-sağlığı koruma hakkı ikinci gruba örnek olarak verilebilir.İlk grupta söz konusu haklara, toplumun öteki bireylerinin müdahale etmemeleri beklenirken diğerinde ise toplumun öteki bireylerinin katılımı ve çabası gereklidir.
*-Sorunun Etki Gücü: Herhangi bir çalışan, iş yerinden birkaç malzemeyi evine götürmekte tereddüt etmezken şirketin parasını zimmete geçirme konusunda son derece duyarlılık gösterebilir. Bu da göstermektedir ki etik meselenin özellikleri etik davranışı etkilemektedir.Sorunun etki gücünü belirlemek için kullanılan birtakım ölçüler vardır.
*-Misyon ve Değer Açıklamaları: İşletmenin amaçları, inançları ve değerlerini kapsar.Misyon ifadeleri kısaca işletmenin varlık nedenini açıklar. İçeriğinde kurum felsefesi, iş yapma felsefesi, işletmenin kendisini nasıl gördüğü,hangi ürün veya hizmetle,hangi pazarlara ya da müşterilere ulaşacağı,teknolojisi,büyüme-karlılık üzerindeki düşünceleri, vermek istediği imaj konularında ifadeler bulunur. Küçük ve orta ölçekli, özellikle de büyük ölçekli örgütlerin yazılı, kamuya açıklanmış misyon ifadeleri bulunur.
*-Risk Analizi ve Yönetimi: Risk yönetimi ve risklerin azaltılması yaklaşımları işletmelerin en çok üzerinde durdukları konulardır.Finansal getiri, iyi intiba ve başarı üzerinde sıklıkla etkili olmakla birlikte, risk yönetimi iş etiğinin de ilgi alanlarından biridir. İşletmelerin basında, halkla ilişkiler çalışmalarında ve diğer bütün ilişkilerinde kullandıkları dil, işlenen konu ne olursa olsun,, faaliyette bulunan coğrafyanın değerleriyle çatışmamalı, etiği dışlamadan ve genel kabul gören bir üslupla yürütülen çalışmalar bütünü olmalıdır.
*-Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi: İdealist ve tartışmalı bir bakış açısı ortaya koymasına rağmen, ulaşılması gereken spesifik bir amaca da işaret etmektedir. İşletmelerin amacı ve sorumluluğu konusunda bir çerçeve önerisi olan sürdürülebilir, daha net olarak ‘’üçlü sorumluluk-triple bottom line’’ olarak ifade edilmiştir. John Elkington’un (1998) babası ve hararetli savunucusu olduğu bu anlayış, işletmelerin bir tek hedefi olduğu fikrini reddeder.
*- Paydaş geri bildirimleri pek çok araçla toplanabilir. Paydaşların işletme ve uygulamaları hakkındaki genel değerlendirmeleri, paydaş tamini veya itibar araştırmalarıyla elde edilebilir.Belirli konuların çözümünde veya oluşumunda işletmenin katkısını paydaşların algılarına göre ölçmek de mümkündür. Paydaşların oluşturduğu blog, web sitesi, podcast ve haber bültenleri gibi ortamlar ölçüm amaçlı kullanılabilir.
*-Etik İkilem: Birbiriyle çatışan ancak her ikisinin de geçerli etik yönleri olan iki seçenekten birinin seçilmesinin gerektiği durumdur.
*-Adalet Kuramı Yaklaşımının Güçlü Tarafı, Kurallar ve düzenlemelerle işletmede bazı satatü ve grupların ayrıcalıklı olmasının önüne geçilmesi, işletmede tüm kesimlerin kaynaklardan ve fırsatlardan eşit düzeyde pay almasına imkan sağlamasıdır.
*-Bireysel Özellikler: Bireyin erken yaşlarda ailesinden,arkadaşlarından,öğretmenlerinden ve diğerlerinden öğrendiği ve geliştirdiği değerler, neyin doğru, neyin yanlış olduğu konusunda temel muhakemelerini belirleyendir.
*-Organizasyonların Sorumlulukları Bağlamında İki Önemli Konudan Söz Edilir. Bunlar:
-Sürdürebilirlik -Paydaş Kuramı
*-Sosyal Sorumlu Bir İşletme Olma Yolundaki İşlemler Şunlar:
-Kurum kültürünün gözden geçirilmesi
-Paydaş gruplarının tanınması
-İşletmenin sosyal sorumluluk alanlarının tespit edilmesi
-Kaynaklar ve önceliklerin belirlenmesi
-Paydaşlardan geribildirim alınması
-Paydaşlarla ilgili konunun belirlenmesi
4.ÜNİTE İŞLETMELERİN KURULUŞU VE BÜYÜMESİ
İŞLETMELERİN KURULUŞU: İşletme kurma, girişimcinin fikriyle başlayan bir süreçtir.
Girişimci : Kar elde etmek için üretim. Risk üstlenir,bir ihtiyacı teşhis eder.
Kuruluşu: -Girişimcinin fikriyle başlayan bir süreç,
-Bir ihtiyaci teşhis ederek,iç fikrine dönüştüren ve gerekli riskleri üstlenerek ticari işletme kuran kişi,
-En önemli faktör, ‘’kar elde etmek’’ yada ‘’kazanç isteği’’ dir.
Yatırım=İşletmeye kâr sağlamak için yapılan harcamadır.
Yatırım Faliyetlerine Başlarken Girişimci;
-İşletmeyi kurmayı hedeflediği ülkenin ekonomik durumu
-İşletmenin içinde bulunacağı Pazar ve rakiplerini
-Doğal kaynak kullanımı
-Yeni teknoloji
*İşletme kurarken önceden belirlenen bir plan çerçevesinde kurma faaliyeti yürütmelidir;– Yatırım projesi –Ön araştırma – Fizibilite çalışmaları
1-)Yatırım Projesi: Başlangıç ve bitiş noktalarının gösterildiği bir kuruluş planlamasıdır.
2-)Ön Araştırma: İşletme kurmadan önce çeşitli araştırmalar yapar.Çok sayıda alternatif proje arasından,uygulaya bileceği en iyi proje kararı vermektedir.
3-)Fizibilite Çalışmaları=Kurulmak istenen işletmenin üreteceği malın maliyeti, satış fiyatı, müşteri beklentileri,kurulacağı yer ile ilgili araştırmalar yapılır.
Fizibiliye çalışmaları bazı kapsamlı çalışmalar içerir;-ekonomik-teknik-mali-hukuk araştırmaları
1-)Ekonomik Araştırmaları;
a-)-Piyasa araştırması ve talep tahmini
b-)-Kuruluş yerinin seçimi
c-)-Büyüklük ve kapasite seçimi
a-)Piyasa Araştırma ve Talep Tahmini= İşletmenin üreteceği veya pazarlayacağı mal ve hizmetlerin nekadar olacağını ve nasıl üretileceğini saptamak için yapılır.
b-)Kuruluş Yerinin Seçimi=Kuruluş yeri seçerken uzak bir yer seçilmemeli şehrin belli yerinde insanların kolay temin edebileceği bir yer olmalı.
Misal salça üretiyoruz ,domates tarlasının yakınında bir yere kurulmalı ki domatesler çürümesin, daha kolay ulaşılsın,hemde maliyetten fayda sağlarız..
c-)Büyüklük ve Kapasite Seçimi=Piyasa araştırması ve talep tahmini çalışmalarından elde edilen bilgilere göre, işletme büyüklüğü belirlenir.
2-)Teknik Araştırmalar=Projenin teknik olarak yapılabildiğini araştırmak için teknik elemanlar tarafından yapılan analizdir.
3-)Finansal Araştırmalar=Elde bulunan projenin hayata geçirilebilmesi için gerekli finansal kaynakların ne kadar olacağı,nereden ve nasıl sağlanacağına ilişkin konuları kapsar.
4-)Hukuki Araştırmalar: İşletmelerin kurulacağı yerin seçimi, kurulması ve üretim için gerekli izinlerin alınması, sermaye ihtiyacı, vergi tahakkuku, kredi sağlama olanakları gibi konular hukuksal araştırma yapılarak sağlanır.
KURULUŞ ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE YATIRIM KARARI
Verimlilik: Emek, sermaye, arazi, malzeme, enerji ve bilginin etkin kullanımıdır.
-Girişimci, yatırım kararı almadan önce kesin proje, projenin uygulanması ve deneme üretimi gibi aşamalara da dikkat etmek zorundadır. Çünkü bu aşamalardan sonra girişimci, kuracağı işletmenin yerini belirler.
Bu Aşamalarda;
-Kesin Proje -Projenin Uygulanması -Deneme Üretimi
Kuruluş Yerinin Belirlenmesi: İşletmelerin faaliyetlerinin sürsürecekleri yerdir.
Kuruluş Sırasında Yapılacak İşlemler=
-İş yerinin ticaret ünvanının belirlemesi.Örn=Yaşam Limited Şirketi
-Sözleşme hazırlanıp noterde onaylanır.
-Bir dilekçeyle sanayı ticaret bölge müdürlüğüne başvurulması
-Ticaret sicil gazetesşnde yayınlanması
-Vergi dairesine başvuru yapılması
-İşletmenin kullanacağı matbu evrakların basımı
-Vergi levhasının ve numarasının alınması
-S.s.k ve bağkur işlemleri yapılmalıdır
İşgücü=Uzmanlaşmış kişileri işe almak deneyimli kişileri almak,ne yaptığını bilen kişilerle çalışmak işletme için önemlidir
Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler=
-Hammadde
-Pazara Yakınlık-Ulaştırma
-İşgücü
-Enerji ve su kaynakları
-İklim koşulları-Teşvik ve sınırlamalar
*Hammadde=> Örn—meyve sebze satıyoruz müşteriye taze sunmalıyız,bu yüzden hammaddeye yakın olmak durumunda.olması önemlidir .Yada petrol kullanıcaksak hammaddeye yakınlık okadar öneml değildir.
*Pazara yakınlık=>Ne kadar yakınsak pazara tüketim okadar fazladır Müşterilere kolayca ulaşılabilir.Müşteriler ulaşamadıkları yerlere pek gitmezler örn—Alışveriş yerleri kolayca ulaşılabilecek yerdedir.
*İklim koşulları=> Örn—Tarımla ilgili bir işletme ,pamuk yetiştirebilceğimiz yerlerde kurulması gerekir.Turizm ise Akdeniz bölgesinde daha çok işletmeler kurulmalıdır.
*Teşvik veSınırlandırma=>İhracatı destekleyen teşvikler olabilir.Yada küçük orta işletmelerin büyümesi için kredi sağlanabilir.
Bazende sınırlamalar koymakta.Bu mal buraya giremez gibi.Bazı malların sınırlamasını bilmek zorunda.Özellikle hammeddesini ülke içerisine sokamıyorsa o işletmeyi hiç kurmaması gerekiyor.
İşletmelerin Büyüme Nedenleri
-İşletmelerin kârlarını arttırmak istemeleri
-Piyasada iyi bir yer edinerek hammaddeye daha kolay ve uygun şartlarda ulaşmak istemeleri
-Büyük işletmelerin yeniliklerini takip etmesi ve satın almasının daha kolay olması
-İşletmeler büyüdükçe,iş arayanların veya yöneticilerin de çalışmak istediği, daha fazla tercih edilen işletmeler olmaları
-Büyük işletmelerin,d,ğer işletmelerle,yerel yönetimle,resmi dairelerle ve medyayla da ilişkilerinin iyi olmasıdır
İŞLETMELERİN BÜYÜME ŞEKİLLERİ
1-)İçsel Büyüme=Kendi kaynaklarını kullanarak işletme büyüme yaratnaya çalışmasıdır.Kendi kaynaklarını kendi teğmin ediyor.
a-)Yatay Büyüme b-)Pazara Nüfuz Etme c-)Ürün Farklılaştırma d-)Pazar Farklılaştırma e-)Dikey büyüme
Dışsal Büyüme=Diğer işletmelerin tamamının yada bir bölümünün ele geçirecek yada yönetimlerini denetim altına alarak büyüme vardır.
a-)Dikey Birleşme b-)Yatay Birleşme d-)Çapraz Birleşme
Büyümenin Üstünlükleri(-Yararları-)=
-Pazarda yer edinme
-Tanınmak ve marka olmak
-AR-GE
-Uluslararası bağlantılar
-Uzmanlık
Büyümenin Sakıncaları=
-Bürokrasi
-Çalışanların olumsuz etkilenmesi
-Eş güdüm(koordinasyon) sorunu
BÜYÜMENİN SAKINCALARI İLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ
1-)Büyükten Küçüğe Yaklaşımı: Faaliyet özerkliğine ve kendine özgü gelir ve giderlere sahip olan daha küçük ölçekli işletmelere bölünür.Büyük işletmenin üst yönetimi birden fazla bağımsız işletmeyi denetler.Tüm denetim üst yönetime aittir.
2-)Küçükten Büyüğe Yaklaşımı: Küçük işletme olmanın üstün yönü ise esnek bir yapıya sahip olmaktır.Büyük işletmelerdeki bürokratik yapıya sahip olmadıkları için,prosedürler çok fazla değildir, bu yüzden de işler daha kolay ve çalışanlar açısından da zamanında bitirilir.
HUKUKİ VE EKONOMİK AÇIDAN BİRLEŞMELER(aralarındaki farklar önemlidir bu konuda )
-Centilmenlik Anlaşması
-Konsorsiyum
-Kartel
-Konsern
-Tröst
-Holding
-Merger(tam birleşme)
*1-)Centilmenlik Anlaşması=>Birkaç işletme bir araya geliyor ve bunlar rekabeti sınırlamak için bir araya geliyor ve sektörlerdeki durumların güçlendirmek için bir anlaşma yapıyorlar
-İşletmenin hukuki yapısı korunur.
-Genellikle sözlü bir anlaşmadır ve yazıya dökülmez.
-İşbirliği kuruluyor rekabet sınırlıyorlar.
Örn—Bankalar,şu kadar faizle şu kadar kredi vermeyi düşünüyorum , ben 1.19 veriyorsam sen en aşağı 1.18 vericeksin anlaştık mı? gibi
*2-)Konsorsiyum=>Bir ortaklık farkı veya aynı sektörde yer alan ulusal veya uluslararası işletmelerle yapılabilir.
-Yeni işletme kurma zorunluluğu yoktur.
-İşletmeler genellikle proje için konsorsiyuma giderler.
-İşletmeler yasal ve ekonomik bağımsızlığını zedelemeksizin belirli bir işi gerçekleştirmek için anlaşarak, geçici bir süre işbirliği yaparlar.
Örneğin-- Ojeler,mesela yol yapımı yol yapımında bir inşaat şirketi almak zorunda .Bir hazır beton şirketiyle anlaşılmak zorunda.Planlacılarla anlaşılmak zorunda orda çalışıcak işçilerle anlaşılmak zorunda bunlar belli bir zamanda bir araya geliyor ve iş tamamlandıktan sonra ayrılıyorlar.
*3-)Kartel=> Aynı sektörde ve aynı işi yapan iki veya daha fazla işletmeler.
-örn—İki bisküvi fabrikasının bir araya gelip hukuki bağımsızlıklarını yitirmeden yaptıkları bir anlaşmadır.
-Yazılı bir anlaşmadır.
a-)Miktar Kartelleri b-)Fiyat Kartelleri c-)Pazarlama kartelleri d-)Satın Alma Kartelleri
*4-)Konsern=> İşletmelerin finansal ve örgüt yapılarında değişiklikler yapılarak rekabete daha elverişli duruma getirilirler.
-İşletmeler ekonomik bağımsızlıklarını büyük ölçüde kaybederler,ancak yasak bağımsızlıklarını korurlar.
*5-)Tröst=>Yasal ve ekonomik özgürlüklerini kaybediyorlar.
-Tekelleşme var
-Yasaklanmıştır bu birleşme.
*6-)Holding=> Ekonomik yasal tüm bağımsızlıklar gidiyor.İşetmenin başka işletmelerin hisse senetlerini alarak işletmenin yönetimini ele geçirmesidir.
*7-)Merger(Tam Birleşme)=>İki veya daha fazla işletmenin tek işletme haline gelmesidir.
-Bir işletme, başka bir işletmeyi satın alıp kendi bünyesinde katabileceği gibi, her iki işletmenin yeni bir işletme olarak ortaya çıkması da olasıdır.
-örn—Aişletmesi Bişletmesini satın alıyor ,ya isimi A olarak kalıyor yada C olarak değiştiriliyor.Yeni bir işletme olarak ortaya çıkar.
İŞLETMELERDE KÜÇÜLME
-İşletmedeki maliyetleri düşürmek
-İşletmedeki karar sürecini hızlandırmak
-Rakiplerin yaptıklarına daha kısa sürede cevap verebilmek
-İşletmenin iç ve dış çevresinde yaşanan iletişimle ilgili sorunları azaltabilmek
-Sonuç odaklı bir işletme haline gelebilmek
-Müşteri odaklı bir işletme olabilmek
-Verimliliği arttırmak.