Aöf Dersleri Özetleri - Çıkmış Sorular - Sınav Soruları

AÖF Ders Özetleri Uygulamasına Hoş Geldiniz,Uygulamadan tam anlamıyla faydalanmak için üye olunuz.

Vize Bina Yönetimi Vize Ders Notları


#1
ÜNİTE 1 BİNALARDA BULUNMASI GEREKEN TEMEL TEDBİRLER

İş yeri :Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin iş yerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen iş yerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyon” olarak tanımlanabilir.

Bina:kavramı ise, “kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü olan insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan ve hayvanların ve eşyaların korunmasına uygun yapı” olarak tanımlanabilir.Günlük konuşma dilinde, “bina” terimi ile “iş yeri” tabiri birbirlerinin yerine kullanılmakla beraber bina, iş yerlerinin daha kısıtlı bir kısmıdır. Yani, “iş yeri” tabirinin manası çok daha kapsamlıdır.

KURULUŞ: Aynıyerleşkede yer alan ve aynı işletmecinin kontrolü altında bulunan ortak altyapı veya faaliyetler de dâhil olmak üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda belirtilen iş yeri tanımı kapsamında, tehlikeli maddelerin bulunduğu bir veya daha fazla tesisin bulunduğu tüm alanlar kuruluş olarak adlandırılır

NOT: İSG Mevzuatı’nda da yer bulunan bu husus, yukarıdaki konuya örnek olması bakımından şöyle sunulabilir: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (Madde 25) "İş yerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, iş yerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.”

1570733078396.png

BİNALARDA TEMEL İSG TEDBİRLERİ

1-Binaların Yapısı ve Dayanıklılığında İSG: Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik’ten ve TS 500 Standardı’ndan yararlanılabilir.

2-Elektrik Tesisatında İSG: Elektrik tesisatı, yangın veya patlama tehlikesi oluşturmayacak şekilde projelendirilip tesis edilir ve çalışanlar doğrudan veya dolaylı temas sonucu kaza riskine karşı korunur (bk. Ünite 5: Binalarda Elektrik Faktörüne İlişkin İSG).

3-Acil Çıkış Yolları ve Kapıları

Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.

* Tehlike durumunda, çalışanların derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde acil çıkış yollarının ve kapılarının tesisi sağlanır. Bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır.

*Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan işin niteliğine, iş yerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, iş yerinde bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir. Bunların “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olması sağlanır.

• Bu kapılar dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.

•Acil çıkış kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır.

• Acil çıkış yolları ve kapıları, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği’ne uygun şekilde işaretlenir.

• Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında, elektrik kesilmesi hâlinde yeterli aydınlatmayı

• Mevcut yapılarda, her bir çıkışın genişliği 200 cm’yi aşmayacak şekilde çıkış sayısı bulunur.

25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli yerlerde ve 60 kişinin aşıldığı yerlerde en az iki çıkış,

600 kişinin aşıldığı yerlerde en az üç çıkış

1000 kişinin aşıldığı yerlerde en az dört çıkış olması şarttır.

• Kapıların birbirinden olabildiğince uzakta olması gerekir. Bölünmemiş mekânlarda kapılar arasındaki mesafe, en uzun köşegenin 1/3’ünden, yağmurlama sistemli yapılarda ise, 1/4’ünden az olamaz.

Binalarda, aksi belirtilmedikçe, en az iki çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir.

*Binanın ortak merdivenlerinin yangın ve diğer acil hâllerde kullanılabilecek özellikte olanları, kaçış merdiveni olarak kabul edilir.

*Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır.

*Kaçış merdivenlerinin kullanıma uygun şekilde boş bulundurulmasından, bina veya iş yeri sahibi ve yöneticileri sorumludur

4-Bina Tavan ve Çatılarında Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*İş yerlerinde işçilerin daimî olarak çalıştırıldığı yerlerin tavan yüksekliği, en az 3 metre olmalıdır.



*İş yerlerinin bulunduğu baraka, sayvan, sundurma ve benzeri yerlerin çatılarının ısı geçiren sac ve benzeri malzemeyle örtülmesi hâlinde çatılar, en az 350 santimetre yükseklikte yapılmış olmalıdır

*İş yerlerindeki hava hacmi, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kapladığı hacimler dâhil olmak üzere, işçi başına en az 10 metreküp olmalıdır. Hava hacminin hesabında, tavan yüksekliğinin 4 metreden fazlası nazara alınmaz.

5-Bina Tabanlarında Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*İş yeri olarak kullanılan binaların döşeme yüzeyine, orada çalışan işçiler için tehlikeli olacak şekilde, makine, tesis, ham, yarı işlenmiş veya tam işlenmiş malzeme bırakılmayacaktır. İş yerlerinde taban döşeme ve kaplamaları, sağlam, kuru, mümkün olduğu kadar düz, kaymaz ve malzemesi kolayca yıkanıp temizlenmeye elverişli olmalıdır.

*Ahşap ve yanıcı maddelerden yapılmış döşemelerin bulunduğu yerlerde, açık ateş veya alevle çalışmalar yapılmayacaktır

6-Bina Koridor ve Geçişlerinde Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*İş yerlerindeki koridorlar, işçilerin kolaylıkla gelip geçmesini sağlayacak ve tehlike baş gösterdiğinde iş yerini çabuklukla boşaltmaya yetecek genişlikte olmalı, tabii veya suni ışıkla aydınlatılmış olmalıdır

*Makinalar, motorlar ve bunlar tarafından çalıştırılan aletler ve diğer tezgâhlar arasındaki açıklık, işçilerin rahat çalışmalarını sağlamak üzere, en az 80 cm olacaktır

*Geçit ve platformların etrafı 90 cm’lik korkuluklarla çevrilmelidir

7-Bina Kapı ve Pencerelerinde Gereken İSG Kuralları:

*yerlerinde dışarıdan ışık almaya yarayan yan ve tepe pencereleri ile menfezlerin aydınlık veren yüzeyleri toplamı, iş yeri taban yüzeyinin en az 1/10 oranında olmalıdır.

8-Bina Korkuluklarında Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*Korkuluklarda en çok iki metrede bir dikme kullanılmalıdır

*Korkulukların, tabandan yüksekliği en az 90 santimetre olmalıdır

*Korkuluğun tümü, herhangi bir yönden gelebilecek en az 100 kilogramlık bir yüke dayanabilecek şekilde yapılmalıdır

*Boru korkulukların tırabzan veya dikmeleri, en az 1-1/4 parmak ve ara korkuluklar ise, en az (1) parmak borudan yapılmış olmalıdır

*Metal profilli malzemeden yapılan köşebentli korkulukların tırabzan ve dikmeleri, en az 5 milimetre et payı olan 40x40 milimetrelik köşebentten ve ara korkuluklar ise, en az 3 milimetre et payı olan 30x30 milimetrelik köşebentten yapılmalı ve köşebentlerin yatay kenarları, tehlikeli tarafa dönük olmalıdIR

9-Bina Aydınlatmasında Uyulması Gereken İSG Kuralları

*Montaj işlerinin yapıldığı yerler en az 200 lux ile aydınlatılmalı

35°C tan aşağı sıcaklıkta parlayabilen, buhar çıkaran benzin, benzol gibi sıvılar, aydınlatma cihazlarında kullanılmamalıdır.

*Sıvı yakıtlarla aydınlatma yapılan yerlerde, en az bir adet yangın söndürme cihazı bulundurulmamalıdır.

*Kaba malzemelerin taşındığı, aktarıldığı, depolandığı ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit koridor yol ve merdivenleri, en az 50 lüks (lux) ile aydınlatılmalıdır

*malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100 lüks (lux) ile aydınlatılmalıdır.

*Ayrıntıların, yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler, en az 300 lüks (lux) ile aydınlatılmalıdır. Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler, en az 500 lüks (lux) ile aydınlatılmalıdır

10-Bina İklimlendirmesinde Uyulması Gereken İSG Kuralları

*Kapalı iş yerlerindeki sıcaklık ve nem derecesinin ılımlı bulunması esastır.

*Çok buğu oluşan iş yerlerinde sıcaklık 15 santigrat dereceden az ve 30 santigrat dereceden yüksek olmamalıdır

11-Binalarda Gürültü Konusunda Uyulması Gereken İSG Kuralları



*Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz

*Gürültü derecesi 80 desibeli geçmeyecektir.

12-Bina Merdivenlerinde Uyulması Gereken İSG Kuralları

*Merdivenlerin; ateşe dayanıklı taş, suni taş, tuğla, betonarme, metal veya benzeri yanmaz maddelerden yapılmış olması şarttır

*İş yeri merdivenleri mukavemet katsayısı 4 olacak ve metrekarede en az 500 kilogram yük taşıyacak kapasite yapılmalıdır.

*Delikli veya ızgaralı merdiven ve sahanlıklardaki delikler ve ızgara aralıkları en çok 2 santimetre olmalıdır.

*Merdivenlerin genişliği, bakım işlerinde kullanılanlar dışında en az 110 santimetre olmak zorunda.

Basamakların eni, bakım merdivenleri dışında 22 santimetreden az olmamalı ve yükseklikleri en az 13 santimetre ve en çok 26 santimetre olmalıdır.

*Dört basamaktan fazla olan her merdivende, korkuluk ve tırabzan bulunmalıdır.

*Genişliği 225 santimetreyi aşan merdivenlerin ortalarında, ayrıca bir tırabzan bulundurulmalıdır.

13-Bina Asansörlerinde Uyulması Gereken İSG Kuralları

*Her işveren, asansörlere ait kullanma iznini ve periyodik muayene raporlarını, iş yerinde bulundurmak ve denetlemeye yetkili makam ve memurların her isteyişinde göstermek zorundadır.

*Asansör boşluğundan, asansörün çalışmasına özgü tesis ve tertibattan başka, hiçbir şekilde halat, tel ve boru gibi sair malzeme veya tesis geçirilmeyecektir.

14-Bina Temizliğinde Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*Çalışma mekânları günde en az bir kere temizlenmelidir.

15-Binalarda İçme Suyunun Temizliğinde Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*İçme suyu, gerek taşınmasında ve gerekse kullanılmasında, her türlü bulaşmadan korunmuş olacak ve içine doğrudan doğruya buz atılmayacaktır

16-Bina Yemekhanelerinde Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*yemek yeri; İş yerinden tamamen ayrılmış, soyunma yerleri ve lavabolara yakın bir yerde yapılacaktır.

*Mevsimine göre iyice ısıtılabilecek, yerler kolayca temizlenecek nitelikte olacak, duvarlar kolayca silinecek ve yıkanabilecek özellikte olacaktır.

*İşbaşında yemek yenilmez.

17-Bina WC’lerinde Uyulması Gereken İSG Kuralları:

*Kabinler, insanların bulunduğu kapalı yerlere açılmayacak bir şekilde yerleştirilecek

*Helalar, su depolarından ve su geçen yerlerden uzak bir yerde yapılacaktır

*Foseptikler gıda maddelerinin depolandığı veya işlendiği yerlere 30 metreden daha yakın bir yerde yapılmayacaktır.

18-Yükleme Yerleri ve Rampalar

*Kaçış rampalarının eğimi %10’dan daha dik olamaz.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. İş yerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde ne yapılır?

a) İtfaiyeye haber verilir. b) İş güvenliği uzmanı göreve çağırılır.

c) Hayati tehlike azaltılıncaya kadar, işveren işi tatil eder.

d) ÇSGB’de bulunan İş Teftiş Kurulu göreve çağırılır.

e) Bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, iş yerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.

2. Mevcut yapılarda, her bir çıkışın genişliği kaç cm’yi aşmayacak şekilde çıkış sayısı bulunur?

a) 100 b) 200 c) 300 d) 400 e) 500

3. Bir katta veya katın bir bölümünde, hesaplanan değerden az olmamak üzere 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli yerlerde ve 60 kişinin aşıldığı yerlerde en az kaç çıkış olması şarttır?

a) 5 b) 4 c) 3 d) 2 e) 1



4. Bölünmemiş mekânlarda kapılar arasındaki mesafe, en uzun köşegenin ne kadarından az olamaz?

a) 1/1 b) 1/2 c) 1/3 d) 1/4 e) 1/5

5. İş yerlerinde işçilerin daimî olarak çalıştırıldığı yerlerin tavan yüksekliği en az kaç metre olmalıdır?

a) 3 b) 4 c) 5 d) 6 e) 7

6. İş yeri merdivenlerinin mukavemet katsayısı kaç olmalı ve metrekarede en az kaç kilogram yük taşıyabilmelidir?

a) 10 - 1000 b) 4 - 500 c) 2 - 800 d) 6 - 400 e) 8 - 400

7. Genişliği kaç santimetreyi aşan merdivenlerin ortalarında, ayrıca bir tırabzan bulundurulmalıdır?

a) 100 b) 125 c) 175 d) 200 e) 225

8. Kaç kişiye kadar işçi çalıştıran işyerlerinde 30 erkek işçi için, bir kabin ve pisuvar, her 25 kadın işçi için de en az bir kabin (hela) hesap edilecek, 100’den sonrası için her 50 kişiye 1 tane hesabı ile hela bulundurulacaktır?

a) 10 b) 50 c) 100 d) 150 e) 1000

9. Kaçış rampalarının eğimi yüzde kaçtan daha dik olamaz?

a) 10 b) 15 c) 18 d) 20 e) 22

10. Herhangi bir yerindeki eğimi ne kadardan daha fazla olmayan kaçış rampaları kavisli yapılabilir?

a) 1/2 b) 1/4 c) 1/6 d) 1/10 e) 1/12

Cevap Anahtarı 1.E, 2.B, 3.D, 4.C, 5.A, 6.B, 7.D, 8.C, 9.A, 10.E

ÜNİTE 2

BİNALARDA FİZİKSEL VE MEKANİK FAKTÖRE İLİŞKİN İSG

SES HIZI: sesin maddesel ortamlardaki birim zamanda aldığı yoldur. Birimi m/sn’dir.Örnek olarak, ses hızı havada 340 m/sn, suda ise 1410 m/sn’dir

SES BASINCI: ses dalgalarının oluşturduğu basınçtır. Atmosferik basınç ile sıkışma ve genleşme arasındaki basınç farkına ses basıncı denir. Birimi “Bar” veya “Pa” veya “Newton/ 2” dir. Ses kaynağının kulaktan bir metre uzaklıktaki bascnıç düzeyi ise sesin gücü (Watt, W) olarak adlandırılmaktadır.

SESİN YOĞUNLUĞU:Ses gücünün belirlenmiş birim zamanda, birim alana düşen miktarıdır ve birimi W/m2’dir. Ses yoğunluk düzeyi, birim alandaki sesin yoğunluk düzeyidir. Bunu ölçmek için logaritmik ölçüler geliştirilmiştir. Birim “Bell”dir.

Gürültüde en yüksek ses basıncı (Ptepe), C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının tepe değeridir. Gürültüde günlük ve haftalık olmak üzere iki tür maruziyet düzeyi vardır.

Günlük gürültü maruziyet düzey:Sekiz saatlik bir iş günü için zaman ağırlıklı ortalamasıdır.

Haftalık gürültü maruziyet düzeyi:Sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı ortalamasıdır.

*Gürültü maruziyeti dozimetri ile ölçülür.

Maruziyet eylem değeri: Aşıldığı durumda, titreşimden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerdir.

Maruziyet sınır değeri: Çalışanların titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken değerdir.

*Binalarda gürültü maruziyeti 87 dB’i aşamaz.

BİNALARDA TİTREŞİMDEN KORUNMA

*Titreşim, frekans bantlarına ayrılarak ölçülebilir.

* İki elle kullanılan tezgâhlarda, titreşim ölçümü her iki el için yapılır.

***Titreşime maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri şu de verilebilir:

• El-kol titreşimi için;

• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s2 dir.



• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5 m/s2 dir.

***

• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15 m/s2 dir.

• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5 m/s2 dir.

*Maruziyet değeri aşılırsa acil eylem planı devreye alınır.

*Kadın çalışanların titreşime maruz kalmamasına dikkat edilir.

* Radyasyon ikiye ayrılır. İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan. İyonlaştırıcı radyasyon atomlardan elektron sökebilir İyonlaştırıcı olmayan radyasyon, atomlardan elektron sökmez.

*Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi için parsiyel global dozimetri,

* İç kontaminasyonun ölçülmesi için total veya parsiyel beden spektrometresi yapılır.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Sesin maddesel ortamlardaki birim zamanda aldığı yola ne ad verilir?

a) Ses basıncı b) Ses yoğunluğu c) Ses gücü d) Ses hızı e) Ses şiddeti

2. Ses dalgalarının ortamda oluşturduğu basınç aşağıdakilerden hangisidir?

a) Ses frekansı b) Ses dalgası c) Ses ortam dalgası d) Ses hızı e) Ses basıncı

3. Ses hızını birimi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Watt b) dB c) m/sn d) Fkerans e) Bar

4. W/ 2 hangi terimin birimidir?

a) Ses yoğunluğu b) Ses düzeyi c) Sese maruziyet d) Ses basıncı

e) Metrekareye ses maruziyet değeri

5. Günlük gürültü maruziyet düzeyi hangi standartta tanımlanmıştır?

a) ISO 2000 TS 1626 b) TS 2607 ISO 1999 c) TS 18001 d) ILO 14000 e) ILO 9000

6. Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, kaç dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz?

a) 87 b) 86 c) 86 d) 85 e) 84

7. El-kol titreşimi için sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri kaç m/ 2′dir?

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

8. Bütün vücut titreşimi için sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri kaç m/ 2′dir?

a) 0,1 b) 0,3 c) 0,5 d) 0,8 e) 0,9

9. Türkiyede radyosyon kullanımını denetleyen kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

a) Radyasyon Tetkik Kurulu b) Ultraviyole Işınım Merkezi

c) Türkiye Radyasyon Kurulu d) Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

e) Atomik Radyasyon Kuruluşu

10.Uzak infrared ışınlar kaç mikron dalga boyundaki ışınlardır?

a) 8-19 b) 5-14 c) 2-6 d) 11-24 e) 32-87

Cevap Anahtarı

1.D, 2.E, 3.C, 4.A, 5.B, 6.A, 7.E, 8.C, 9.D, 10.B

ÜNİTE 3

BİNALARDA KİMYASAL FAKTÖRLERE İLİŞKİN İSG

Kimyasal madde:Doğal hâlde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımlardır



Zararlı madde:Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.

Kolay alevlenir madde:21°C’55 C arası nin altında olan sıvı hâldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeleri ifade etmektedir.

Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı hâldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz hâldeki maddeleri ifade etmektedir.

Mesleki maruziyet sınır değeri: başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını ifade etmektedir

KİMYASALLARLA ÇALIŞMALARDA ALINMASI GEREKEN İSG TEDBİRLERİ

*İş yerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılır.

• Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda çalışan ile yapılır.

• Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır.

• İş yerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur.

• İş yeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur.

• Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır.

• Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların iş yerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır.

• İkame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır. Yapılan işin özelliği nedeniyle ikame yöntemi kullanılamıyorsa, risk

*Kandaki kurşun seviyesi sınır değeri aşılmamalıdır

*Kurşunla yapılacak işlerde kişi başına 15 metreküp hacim bulunmalıdır

*Kurşunlu çalışmalar sonucu meydana gelecek toz, duman ve buharın kaynaklarında zararsız hale getirilmeleri için, etkili aspirasyon sistemleri kurulacak ve sürekli olarak bakımı yapılacaktır.

• Kurşunla çalışmaların yapıldığı oda veya bölümlerin tabanları, su geçirmez, kaygan olmayan ve kolay yıkanabilir malzemeden yapılacak, duvar ve tezgâhların üzerleri, kolay yıkanıp temizlenebilir durumda olacak, iyi çalışan direnaj sistemi kurulacaktır.

• Kurşunla çalışmalar yapılan iş yerlerinde, adam başına 15 metreküp hacim düşecek ve 4 metreden fazla tavan yükseklikleri, bu hesaba katılmayacaktır.

• Kurşunla çalışmalar yapılan iş yerlerinde, işçilerin el, yüz, ağız temizliği gibi kişisel temizliklerine dikkat edilecek, her yemekten önce vardiyadan sonra, ellerini yıkamaları sağlanacaktır.

• İşçiler, kurşunla çalışılan yerlerde yiyip içmeyecek, sigara kullanmayacaklardır. Yemek ve dinlenmek için, özel yerler bulundurulacaktır.

• Kurşunla çalışmalar yapılan iş yerlerinde, kişisel korunma araçları olarak, iş elbisesi, önlük, uygun ayakkabı, lastik eldiven sağlanacak ve gerektiğinde kullanılmak üzere, toz ve gaz maskeleri ile solunum cihazları bulundurulacaktır.

• İş yeri havasından, periyodik olarak numuneler alınarak kurşun miktarı tayin edilecek ve bu miktarın 0,15 miligram/metreküpü geçmemesi sağlanacaktır

*Civa seviyesi belli bir seviye üzerine çıkmamalıdır. bu seviyenin 0,075 miligram/metreküpten yukarıya çıkmaması sağlanacaktır.

*Kolinesteraz faaliyetlerinde her 6 ayda bir tıbbi kontroller yapılmalıdır.

*Kromlu alaşımların hazırlanmasında, kişisel koruyucular kullanılmalıdır

*Benzenle yapılan işlerde, benzen miktarı % 1’den fazla olmamalıdır.

*Karbdon sülfür ile yapılan çalışmalarda, bu maddenin miktarı kontrol altında olmalıdır.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı hâldeki maddeler aşağıdakilerden hangisidir?

a) Patlayıcı madde b) Uçucu madde c) Alevlenir madde

d) Parlayıcı madde e) Yanıcı madde

2. EINECS kodunun açılımı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Kimyasal Madde Numarası b) Uluslararası Kimyasal Güvenliği Derneği

c) Ulusal Kimyasal Korunma Sözleşmesi d) Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri

e) Uluslararası Kimyasal Madde Sözleşmesi

3. CAS kodu aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

a) Kimyasal Envanter Bilgisi b) Kimyasal Maddelerin Servis Kayıt Numarası

c) Kimyasal Etiket Numarası d) Avrupa Birliği Kimyasal Tehlike Listesi

e) Avrupa Kimyasal Sözleşmesi

4. Yanıcı gaz veya sıvı boru ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar hangi parametreye göre belirlenmiştir?

a) Gaz dolum tarihi b) Boru uzunluğu / Gaz miktarı c) Gaz / Oksijen indeksi

d) Tank tahliye vanası miktarı e) Tank kapasitesi

5. Yanıcı gaz borusu ile sıvı argon ve sıvı azot tankı arasındaki minimum uzaklık aşağıdakilerden hangisidir?

a) 1 m b) 2 m c) 3 m d) 4 m e) 5 m

6. Kandaki kurşun seviyesinin birimi nedir?

a) Hertz b) dB c) g d) mg e) PbB

7. Kurşunla çalışmalar yapılan iş yerlerinde, kişi başına kaç metreküp hacim olmalıdır?

a) 10 b) 12 “ c) 15 d) 20 e) 25

8. Kurşunla çalışmalarda iş yeri havasındaki kurşun miktarının kaç miligram/metreküpü geçmemesi gerekir?

a) 0,10 b) 0,15 c) 0,20 d) 0,25 e) 0,30

9. Civalı çalışmalarda, iş yeri havasındaki civa seviyesi kaç miligram/metreküpten yukarı çıkmaması gerekir?

a) 0,015 b) 0,025 c) 0,055 d) 0,075 e) 0,085

10.Ansenik ile yapılan çalışmalarda, iş yeri havasındaki arsenik miktarının kaç miligram/metreküpten yukarı çıkmaması gerekir?

a) 0,5 b) 0,4 c) 0,3 d) 0,2 e) 0,1

Cevap Anahtarı :1.C, 2.D, 3.B, 4.E, 5.A, 6.E, 7.C, 8.B, 9.D, 10.A

ÜNİTE 4

BİNALARDA TOZ FAKTÖRÜNE İLİŞKİN İSG

Toz,:İş yeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıklarıdır.

Toz ölçümü: İse, iş yeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesidir. Solunabilir toz, erodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozlardır.

İnert toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlardır.

Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalığı ifade eder.

Toz patlaması:Oksijence zenginleşmiş ve havada asılı toz partiküllerinin bir tutuşturucu ile karşılaşması durumunda meydana gelen hızlı yanma sonucu oluşan enerji boşalımını ifade eder.

Tozla Mücadele Komisyonu (TMK):Çalışma hayatında tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve tıbbi açıdan görüş ve öneri hazırlamak amacıyla Bakanlıkça oluşturulan komisyondur.

***Asbest vb. maddelerin toz yoğunluğu lif sayımı metodu ile yapılır.

***Asbest vb. tozlarla çalışanların göğüs radyografileri takip edilmelidir.



***İşveren, kendisine gelen Pnömokonyoz ile ilgili raporların bir örneğini ve toz ölçüm sonuçlarını, 30 (otuz) iş günü içerisinde Pnömokonyoz İzleme Birimine bildirir.

***ILO Pnömokonyoz Radyografi Okuyucu Eğitimi, İSGÜM tarafından düzenlenir.

***Alüminyum, magnezyum vb. yangınlarında su kullanılmaz.

***Tozlu işlerde çalışanların altı ayda bir göğüs radyografileri alınır.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. İş yeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıklar hangisidir?

a) Toz b) Duman c) Sis d) İs e) Parçacık

2. Erodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozlara ne ad verilir?

a) Slisik toz b) Asbest toz c) Mikron toz d) Solunabilir toz e) Erodinamik toz

3. Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlara ne ad verilir?

a) Akciğer tozu b) Kristalize toz c) İnert toz d) Lifsi toz e) Asbest tozu

4. Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıklara ne ad verilir?

a) Pnömokonyoz tozu b) İnert toz c) Solunabilir toz d) Uçucu toz e) Lifsi toz

5. Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalığın adı nedir?

a) Reaksiyonel hastalık b) Pnömokonyoz c) Alerji Hastalığı

d) Nefes daralması e) Antofilit Asbest

6. Pnömokonyozun diğer adı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Bronjit b) Karaciğer Hastalığı c) Astım d) Akciğer Toz Hastalığı e) Üniter Hastalık

7. Aşağıdakilerden hangisi bir asbest slikatını ifade etmez?

a) Aktinolit Asbest b) Thermodinamik Asbest c) Grünerit Asbest d) Krizotil e) Krosidolit

8. Standart akciğer radyografisi, en az kaç cm ebatında olmalıdır?

a) 35x35 b) 45x45 c) 55x55 d) 65x65 e) 75x75

9. “Uluslararası Pnömokonyoz Radyografisi” sınıflandırması aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?

a) TSE b) BS c) OSHA d) OSH-EU e) ILO

10.İşveren, Pnömokonyoz ile ilgili raporları, toz ölçümü sonuçlarını kaç iş günü içerisinde Pnömokonyoz İzleme Birimine bildirir?

a) 10 b) 20 c) 30 d) 40 e) 50

Cevap Anahtarı

1.A, 2.D, 3.C, 4.E, 5.B, 6.D, 7.B, 8.A, 9.E, 10.C

ÜNİTE 5

BİNALARDA ELEKTRİK FAKTÖRÜNE İLİŞKİN İSG

***Araştırmalara göre elektrikli alet ve makinelerin neden olduğu iş kazaları, bütün sebepler arasında üçüncü yeri aldığı

Küçük gerilim:Anma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim değeridir.

Tehlikeli gerilim:Değeri Alternatif akımda 50 Volt’ un doğru akımda 120 Volt’ un üstünde olan.

Alçak gerilim:Etkin değeri 1000 Volt ya da 1000 Volt’un altında olan fazlar arası gerilimdir.

Frekans (Hz):Birim zamandaki salınım sayısıdır.

Topraklamak, elektriksel bakımdan iletken bir parçayı bir topraklama tesisi üzerinden toprağa bağlamaktır

1-Dolaysız topraklama: Topraklama direncinden başka hiçbir direnç içermeyen topraklamadır



2-Dolaylı topraklama: Topraklama iletkeni üzerine ek olarak bağlanan ohmik, endüktif veya kapasitif dirençlerle yapılan topraklamadır.

3-Açık topraklama: Topraklama iletkeni üzerine bir parafudr veya eklatör bağlanan topraklamadır.

Topraklamanın amaçlarına göre tanımlar:

Koruma topraklaması: İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için, işletme akım devresinde bulunmayan iletken bir bölümün topraklanmasıdır.

İşletme topraklaması: İşletme akım devresinin bir noktasının, cihazların ve tesislerin normal işletilmesi için topraklanmasıdır. Bu topraklama iki şekilde yapılabilir:

• Fonksiyon topraklaması: Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi amacıyla yapılan topraklamadır.

• Fonksiyon ve koruma topraklaması: Fonksiyon topraklamasının aynı topraklama iletkenini kullanarak ve aynı zamanda koruma topraklaması olarak da kullanıldığı topraklamadır.

• Düşük gürültülü topraklama: Dış kaynaklardan iletilen (bozucu büyüklüklerle olan) girişimin seviyesi, bağlandığı bilgi işlem veya benzeri donanımda bilgi kayıplarına neden olan kabul edilmeyecek etkiler üretmeyen bir topraklama bağlantısıdır

• Yıldırıma karşı topraklama: Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları (geri atlamalar) geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için, işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.

• Raylı sistem topraklaması: İletken kısımlarla raylı sistem toprağı arasındaki dolaysız, dolaylı veya açık bağlantıdır. Raylı sistem toprağı, geri dönüş iletkeni olarak görev yapan ve traversler veya topraklama tesisleri üzerinden toprakla bağlantısı olan raylar ve bunlara bağlanmış iletken kısımlardır.

Topraklamanın şekline göre tanımlar:

• Münferit (tekil) topraklama: İşletme elemanı veya cihazın sadece kendine ilişkin topraklayıcıya bağlı olduğu topraklamadır.

• Yıldız şeklindeki topraklama: Birçok işletme elemanının veya cihaza ilişkin topraklama iletkenlerinin topraklanmış bir noktada yıldız şeklinde toplanmasıdır.

• Çoklu topraklama: Bir işletme elemanı veya cihazın topraklanmış birçok iletkene (örneğin potansiyel dengeleme iletkeni, koruma iletkeni (PE) veya fonksiyon topraklama iletkeni (FE)) bağlandığı topraklamadır. Bu topraklama iletkenleri aynı topraklama birleştirme iletkenine veya farklı topraklayıcılara bağlı olabilir.

• Yüzeysel topraklama: Topraklanacak işletme elemanları veya cihazların ve iletişim tesislerinin işletme akımı taşımayan iletken kısımlarının ağ şeklinde kendi aralarında koruma topraklamasına veya fonksiyon ve koruma topraklamasına bağlandığı topraklamadır

Topraklayıcı çeşitleri:

• Konuma göre topraklayıcılar:

Yüzeysel topraklayıcı: Genel olarak 0,5 - 1 m. arasında bir derinliğe yerleştirilen topraklayıcıdır. Galvanizli şerit veya yuvarlak ya da örgülü iletkenden yapılabilir ve yıldız, halka, gözlü topraklayıcı ya da bunların karışımı olabilir.

Derin topraklayıcı: Genellikle düşey olarak 1 m’den daha derine yerleştirilen topraklayıcıdır. Galvanizli boru, yuvarlak çubuk veya benzeri profil malzemelerden yapılabilir.

• Biçim ve profile göre topraklayıcılar:

Şerit topraklayıcı: Şerit şeklindeki iletken malzeme ile yapılan topraklayıcıdır.

• Boru ve profil topraklayıcı: Boru ve profil şeklindeki iletken malzeme ile yapılan topraklayıcıdır.

Örgülü iletken topraklayıcı: Örgülü iletken malzeme ile yapılan topraklayıcıdır. Örgülü iletkeni oluşturan teller ince olmamalıdır.

Doğal topraklayıcı: Temel amacı topraklama olmayan, fakat topraklayıcı olarak etkili olan, toprakla veya suyla doğrudan doğruya veya beton üzerinden temasta bulunan yapıların çelik bölümleri, boru tesisatları, temel kazıkları gibi metal parçalardır.

Topraklayıcı etkisi olan kablo: Metal kılıfı, siperi (ekran) ve zırhlarının iletkenliği toprağa göre şerit topraklayıcı niteliğinde olan kablodur.



• Çıplak topraklayıcı bağlantı iletkeni: Bir topraklayıcıya bağlanan çıplak topraklama iletkeninin toprak içinde kalan bölümü, topraklayıcının bir parçası sayılır.

Temel topraklayıcı (temel içine yerleştirilmiş topraklayıcı): Beton içine gömülü, toprakla (beton üzerinden) geniş yüzeyli olarak temasta bulunan iletkendir.

Dokunma gerilimi: iletken kısımlarla toprak arasında ortaya çıkan bir toprak hatası esnasında topraklama geriliminin insan tarafından elden ele veya elden ayağa köprülenen bölümüdür.

Adım gerilimi: topraklama geriliminin insanın 1 metrelik adım açıklığı ile köprüleyebildiği bölümdür. Bu durumda akım yolu ayaktan ayağadır.

Topraklama direnci: topraklayıcının yayılma direnci ile topraklama iletkeninin direncinin toplamıdır.

Kısa devre: işletme bakımından birbirine karşı gerilim altında olan iletkenler ya da aktif bölümler arasında bir arıza sonucunda meydana gelen iletken bağlantıdır.

Hata akım: bir yalıtkanlık hatası sonucu oluşan kısa devre akımı ya da toprak teması akımıdır.

Kaçak akım: gerilim altında bulunmayan iletken bölümler, akım sisteminin orta noktasına, doğrudan doğruya topraklamış bir şebeke noktasına ya da toprağa iletken olarak bağlı ise, gerilim altında olan tesis bölümlerinde bu bölümlere yalıtkan madde üzerinden işletme gereği geçen akımdır.

Aşırı gerilim: genellikle kısa süreli olarak iletkenler arasında ya da iletkenlerle toprak arasında oluşan, işletme geriliminin izin verilen en büyük sürekli değerini aşan, fakat işletme frekansında olmayan bir gerilimdir.

El ulaşma Uzaklığı: normal olarak girilip çıkılan yerlerde insan elinin, yardımcı bir araç kullanmadan her yönde ulaşabileceği uzaklıklardır. Bu uzaklıklar basılan yüzeyden başlayarak:

Yukarıya doğru el ulaşma uzaklığı: 2.50 metre.

Aşağı ve yanlara doğru el ulaşma uzaklığı: 1.25 metre varsayılır.

3 Fazlı gerilim: elektrik hatlarında enerji taşıma şeklidir diyebiliriz. İletim sırasında elektrik 3 fazlı sistem ile iletilir. Her faz ile toprak arasında bir faz-nötr gerilimi vardır. Bu 220V'tur ve genelde ev içinde kullandığımız sistemler bu kablolar ile gelen 1 fazı kullanırlar. Her fazın arasında da bir gerilim farkı mevcuttur bu da 380V'tur. Buna faz arası gerilim denir. Aralarındaki 120 derecelik açı farkı ile de iletim sırasında oluşabilecek sorunlara karşı koruma sağlanmış olur

ELEKTRİKLE İLGİLİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Elektrik kazalarında etkili faktörler özetle şunlardır:

• Tehlikeli akımın cinsi (doğru akım-alternatif akım) • Etkileyen gerilimin büyüklüğü

• Akım büyüklüğü ve şiddeti • Akım alternatif ise frekansı

• Akımın etki yaptığı süre

• Devre topraktan tamamlanmış ise; toprağın kuru ve ıslak durumu

• Elektrik devresinde izole edilmemiş noktaların bulunması

• Akım kaynağı ile kazalı arasında akımı engelleyici maddelerin bulunması • Akımı taşıyan bağlantılar

• Akım şiddetinin yönü ve izlediği yol • Kaza sırasında vücudun gösterdiği direnç

• Ellerin kuru, ıslak, terli veya nasırlı olması

TOPRAKLAMA :Elektrik tesislerinde aktif olmayan bölümler ile sıfır iletkenleri ve bunlara bağlı bölümlerin, bir elektrot yardımı ile, toprakla iletken bir şekilde birleştirilmesine topraklama denilmektedir. Topraklama, elektrik ile çalışan cihazların olası bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir. Kaçak elektriğin bir iletkenle toprağa verilmesini sağlayan basit bir sistemdir.

Topraklama kanuni bir zorunluluktur, hayati tehlikesi olduğu için bir lüks değil, yükümlülüktür.

KAÇAK AKIM RÖLESİ :Tüketici devrede, gelen ve giden akımların birbirlerine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır.“Hayat Koruma” denen kaçak akım rölesinde toprak hattına da gerek yoktur. Bu nedenle yerleri sürekli değişen elektrikli aletlerin kullanılmasında çok güvenlidir.

DEĞERLENDİRME SORULARI



1. Etkin değeri 1000 Volt ya da 1000 Volt’ un altında olan fazlar arası gerilim aşağıdakilerden hangisidir?

a) Yüksek gerilim b) Tehlikeli gerilim c) Alçak gerilim

d) Küçük gerilim e) Tehlikesiz gerilim

2. Anma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim aşağıdakilerden hangisidir?

a) Tehlikesiz gerilim b) Küçük gerilim c) Tehlikeli gerilim d) Yüksek gerilim e) Alçak gerilim

3. Topraklama iletkeni üzerine bir parafudr veya eklatör bağlamaya ne ad verilir?

a) Kapalı topraklama b) Dolaylı topraklama c) Dolaysız topraklama

d) Açık topraklama e) Gerilim topraklama

4. Yıldırıma karşı koruyucu parafudr uluslararası standartlara göre hangi sınıfa girer?

a) Sınıf I b) Sınıf II c) Sınıf III d) Sınıf IV e) Sınıf V

5. Alman Standardı VDE 0675-6’ya göre, yüksek ve alçak gerilim prafudları hangi sınıflara bölünmüştür?

a) Sınıf I-Sınıf II-Sınıf III b) Tip 1-Tip 2-Tip 3 c) I-II-III-IV

d) X Tipi-Y Tipi-Z Tipi e) B Sınıfı-C Sınıfı-D Sınıfı

6. Avrupa Standardına göre aşırı gerilim sınırlayıcı parafudr hangi sınıftadır?

a) Tip 3 b) Sınıf III c) C Sınıfı d) Sınıf III e) Tip 2

7. Nötr iletkeni aşağıdaki sembollerden hangisiyle gösterilir?

a) Nİ b) L c) N d) PEN e) FE

8. “FE” kısaltması hangi iletkene aittir?

a) Koruma iletkeni b) Nötr iletkeni c) Fonksiyon topraklama ve koruma iletkeni

d) Fonksiyon topraklama iletkeni e) Ana iletken

9. Üç fazlı gerilimde, faz araları kaç derecelik açı farkı ile iletim sırasında oluşabilecek sorunlara karşı koruma sağlanmış olur?

a) 120 b) 90 c) 60 d) 45 e) 30

10.Yüzeysel topraklayıcılar kaç metre arasında derinliğe yerleştirilmelidir?

a) 0,2 - 0,3 b) 0,4 - 0,8 c) 0,5 - 1,0 d) 0,6 - 0,9 e) 0,7 - 0,8

Cevap Anahtarı

1.C, 2.B, 3.D, 4.A, 5.E, 6.A, 7.C, 8.D, 9.A, 10.C

ÜNİTE 6

BİNALARDA MAZLEME TAŞIMA, DEPOLAMA VE İSTİFLEMEDE İSG

***Konuyla ilgili mevzuat, Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/269/EEC sayılı Konsey Direktifine uygun hazırlanmıştır

“Yüklerin bedenen taşınması” deyimi, yükün yerden kaldırılması ve yere konulmasını da kapsamak üzere yük ağırlığının tamamen tek işçi tarafından çekildiği her türlü taşımayı,

“Yüklerin devamlı olarak bedenen taşınması” deyimi yüklerin aralıksız olarak veya esas itibariyle bedenen taşınmasına hasr ve tahsis edilen veya aralıklı olsa bile yüklerin normal olarak bedenen taşınmasını içine alan her türlü faaliyeti;

“Genç işçi” deyimi, 18 yaşından küçük bir işçiyi ifade eder.

Elle taşıma işi; Bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması,indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder.

Depolama amaçlı tesisler, her türlü mal, eşya, ürün, araç veya hayvanın depolanması veya muhafazası için kullanılan bina ve yapıları ifade eder.

Depolama şirketi, doğal gazın depolama faaliyetini gerçekleştirmek üzere yetkilendirilen tüzel kişidir.



Sistem:doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması ve dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı ifade eder.

LNG kalite şartnamesi, LNG’nin depolama şirketi tarafından teslim alınabilmesi için tedarikçi tarafından kabul noktasında teslim edilecek ve hizmet alan tarafından teslim alınacak LNG’nin gaz hâlindeki özelliklerini gösteren kalite şartnamesini ifade eder.

Sistem günü, saat 08.00’de başlayıp ertesi gün saat 08.00’de sona eren 24 saatlik zaman dilimini ifade eder.

Güvenli kaldırma adımları şunlardır:

• Malzemeyi kafanızda tasarlayın – malzemeyi güvenli bir şekilde kaldırabilecek misiniz?

***• Ayaklarınızı “2’ye 10 var” (01:50) pozisyonuna getirin,

• Dizlerinizi bükün, • Arkanızı düzgün ve dimdik tutun,

• Boyun -kafa- çenenizi yukarıda tutun, • Sıkıca kavrama

• Kaldırma – malzemeyi kalça kemiğinize yakın tutun

*** Tüm test verileri en az beş yıl saklanır.

MALZEME TAŞIMA, DEPOLAMA ve İSTİFLEMEDE ALINMASI GEREKEN GENEL İSG TEDBİRLERİ

***Malzemeler en fazla üç metre yükseğe kadar istiflenir

***Malzemenin kaldırılması, taşınması, istiflenmesi ve depolanmasında genellikle mekanik araçlar kullanılması esastır.

Ağır çuval ve torbalar, dört köşesi çaprazlama olarak ve en çok 5 sırada bir,1 torba eksik konularak istif edilecektir.

***65°C’den sıcak toz kömürler, depolanmadan önce soğutulmalıdır.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. “Genç işçi” deyimi kaç yaşından küçük işçileri kapsar?

a) 21 b) 16 c) 20 d) 18 e) 17

2. Bel ağrısının en yaygın sebebi aşağıdakilerden hangisinin aşırı gerilmesidir?

a) Omurilik b) Kas ve bağlar c) Mide d) Boyu e) Bacak

3. Güvenli kaldırmada, ayaklar hangi pozisyona getirilir?

a) 01:50 b) 01:40 c) 01:30 d) 02:50 e) 02:30

4. Malzemelerin kaldırılması, taşınması, istiflenmesi ve depolanmasında genellikle aşağıdakilerden hangisinin kullanılması esastır?

a) Eller b) Ayaklar ve bacaklar c) Mekanik araçlar d) Kollar ve parmaklar

e) Adale ve kaslar

5. Malzemeler ancak kaç metre yüksekliğe kadar istiflenebilir?

a) 2,2 b) 2,3 c) 2,5 d) 2,8 e) 3,0

6. Kaç °C’den daha sıcak toz kömürler, soğutulmadan depolanamaz?

a) 50 b) 55 c) 60 d) 65 e) 70

7. Taşıma, depolama ve istifleme mevzuatı aşağıdakilerden hangisine uygun hazırlanmıştır?

a) EU OSH Sözleşmesi b) BS 18001 c) TSE 18001

d) ILO 18001 e) AB Konsey Direktifine

8. Malzemelerin taşınması hakkındaki ILO Sözleşmesinin adı hangisidir?

a) Malzeme Taşıma, Depolama ve İstifleme Sözleşmesi

b) Elle Taşına ve Kaldırma İle İlgili Sözleşme

c) Vücutla Taşınamayacak Yükler Sözleşmesi

d) Mekanik Araçlarla Taşınacak Yükler Sözleşmesi

e) Malzeme Nakil ve İstifleme Sözleşmesi



9. Malzemelerin taşınması hakkındaki ILO Sözleşmesinin numarası hangisidir?

a) 155 b) 168 c) 127 d) 194 e) 204

10.“Bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işleri” aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?

a) Elle taşıma işi b) Nakliye ve saklama işi c) İstifleme ve depolama işi

d) Kaldırma, indirme, itme ve çekme işi e) Nakil ve destek işlemi

Cevap Anahtarı

1.D, 2.B, 3.A, 4.C, 5.E, 6.D, 7.E, 8.B, 9.C, 10.A

ÜNİTE 7

PATLAYICI ORTAMLAR VE YANGINA KARŞI İSG

Patlamadan korunma dokümanı, bina ve iş yerlerinde patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak amacıyla hazırlanan dokümanı ifade eder.

Patlayıcı ortam, yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı ifade eder.

Acil durum, afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli sebeplerle meydana getirilen olayların yol açtığı hâlleri ifade eder.

Acil durum ekibi, yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma ve söndürme işlerine katılan ve gerektiğinde ilk yardım uygulayan ekibi ifade eder.

Alevlenme noktası, ısınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklıktır.

Duman kontrolü, yangın hâlinde duman ve sıcak gazların yapı içindeki hareketini veya yayılımını denetlemek için alınan tedbirleri ifade eder.

Kaçış yolu, Müstakil hacimlerden çıkışlar, koridor ve benzeri geçişler, kat çıkışları, zemin kata ulaşan merdivenler ve bina son çıkışına giden yollar.

Yangın kapısı; Kapalı tutulduğunda duman, ısı ve alev geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak veya kepengi, yangın perdesi, korunması gereken nesne, ürün veya alt yapının yangına karşı korunması veya ısının yatay veya düşey olarak yayılmasını engellemek maksadıyla kullanılan özel donanımlı bariyerleri ifade eder.

***İş yerinde kullanılan tüm ekipmanın 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne uygunluğu yazılı olarak yer alır.

***Yangın güvenliği için, binalarda gece bekçisi vb. bulundurulmalıdır.

***Kamu binalarında bir gece bekçisi veya güvenlik görevlisi bulunması asıldır. Gece bekçisi temin edilemeyen yerlerde, Hizmetli sayısı 2'den fazla değilse, durum en yakın polis veya jandarma karakoluna bir yazıyla bildirilir ve binanın devriyeler tarafından sık sık kontrol edilmesi sağlanır. Hizmetli sayısı 2'den fazla ise ve asıl görev aksatılmadan yürütülebilecekse, hizmetliler sırayla gece nöbeti tutarlar ve ertesi gün istirahat ederler

Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması :Tehlikeli yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler hâlinde sınıflandırılır. Alınacak önlemler, yapılan bu sınıflandırmaya göre belirlenir.

Bölge 0 : Gaz, buhar ve sis hâlindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerlerdir.

Bölge 1 : Gaz, buhar ve sis hâlindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerlerdir.

Bölge 2: Gaz, buhar ve sis hâlindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerlerdir.

Bölge 20 :Havada bulut hâlinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerlerdir.



Bölge 21 :Normal çalışma şartlarında, havada bulut hâlinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerlerdir

Bölge 22 :Normal çalışma şartlarında, havada bulut hâlinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerlerdir.

YANGIN TÜRLERİ :

Yangınlar dört sınıfta değerlendirilmektedir

A Sınıfı Yangınlar: Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı katı maddeler yangınını,

B Sınıfı Yangınlar: Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınını,

C Sınıfı Yangınlar: Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınını,

D Sınıfı Yangınlar: Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum ve magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangınını ifade eder

EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE UYULACAK KRİTERLER

Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman,

Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,

Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman.

***Kamuya açık telefon ve ücretli telefon kabinlerinin içine, karayolları ve otobanların şehir dışındaki uygun yerlerine, kamu binalarının, sitelerin ve diğer kurum ve kuruluşlara ait binaların güvenlik ve kontrol sistemlerinin bulunduğu yerlere, kırmızı zemin üzerine fosforlu sarı veya beyaz renkte “YANGIN 110” yazılması mecburidir.

***500 ve üzerinde çalışanı bulunan yerlerde en az iki çıkış yeri bulunmalıdır

***İşçilerin, iş yerinin herhangi bir kısmında, ateş ve dumana karşı korunmuş bir merdiven boşluğuna veya ateş kesici bir duvarın kapısına ulaşabilecekleri uzaklık;

Çok tehlikeli yerlerde 15 metre,

Tehlikeli ve az tehlikeli yerlerde 30 metreyi geçmeyecektir

***Motorlu pompolar yılda en az iki kez kontrol edilmelidir

***Seyyar yangın söndürücüler altı ayda bir kontrol edilmelidir.

***Altı ayda bir alarm sistemleri kontrol edilmelidir

***Kül ve cüruflar iş yerlerinden en az 15 m uzağa koyulmalıdır.

***Yanıcı, patlayıcı gazlar uygun malzemeden yapılmalıdır

***Patlamalarda sesli veya görsel uyarılarla uzaklaşma sağlanmalıdır.
 
Moderatör tarafında düzenlendi: